2024-03-29T16:41:24Z
https://jtcp.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7926
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
بررسی راهکارهای ساماندهی و تمرکززدایی از تهران و طراحی الگوی بهینه
کرامت اله
زیاری
باقر
فتوحی مهربانی
حسین
فرهادی خواه
چکیده
روند راهکارها و راهبردهای بیانشده برای حل مسائل و مشکلات تهران بعد از طی مراحل مختلف به قانون امکانسنجی مرکز اداری و سیاسی کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران رسیده است. هدف این پژوهش پرداختن به مادة 1 این قانون و طراحی الگوی ساماندهی و تمرکززدایی از تهران است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جمعآوری دادهها نیز با استفاده از منابع کتابخانهای- اسنادی و روش پیمایشی انجام گرفته است. نتایج نشان داد، باید بخش اول این قانون را کنار گذاشت و راهکارهای ساماندهی و تمرکززدایی را جایگزین کرد. همچنین، نتایج نشان داد اجرانکردن دقیق قوانین موجود در زمینة تمرکززدایی و ساماندهی، نگاه نقطهای به تهران و درنظرنگرفتن منطقة شهری بهعنوان یک کل واحد، بیتوجهی به ابعاد مسئلهدار تمرکز (ابعاد اقتصادی) و عدم پیگیری همزمان سیاستهای ساماندهی و تمرکززدایی، باعث شده است سیاستهای ساماندهی و تمرکززدایی کماثر شود. در همین زمینه، ابتدا فهرستی از راهکارها از پژوهشهای پیشین استخراج و با بهکارگیری روش دلفی غربالگری شد و با ترکیب راهکارهای پیشین و نظر اعضای پانل دلفی، 30 راهکار اصلی در قالب الگوی ساماندهی و تمرکززدایی از تهران توسط اعضای پانل تأیید شد.
تمرکززدایی
تمرکزگرایی
تهران
ساماندهی
2016
03
20
1
34
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59142_0856e3a74046e906f5bb292d1fd9405f.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
تعیین محدوده فضایی شهر- منطقه برای کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش
محمد حسین
شریف زادگان
امیر
فتحی فرزانه
چگونگی نگاه به کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش از چالشهای اخیر نظام برنامهریزی فضایی کشور بوده است که موجب تکوین مفاهیمی مانند مجموعهشهری و منطقهکلانشهری شده است. شناخت کلانشهر تهران و گسترة پیرامونش با نگرش نومنطقهگرایی و برای دستیابی به تمرکززدایی و رقابتپذیری و جهانیشدن، کاربستِ ساختاری پویاتر را میطلبد. پژوهش حاضر با تکیه بر تحلیلِ تطبیقی تلاش میکند الگوی فضایی شهر- منطقه را متناسب با سازمان فضایی ایران بهینهسازی کرده و محدودة فضایی شهر- منطقة تهران را با بهرهگیری از تحلیل جریانهای عملکردی و تخمین فاصلة 85 نقطة شهری در محدودة 250 کیلومتری جادهای تهران با دو روش استقرایی و استنتاجی در نرمافزار GIS تعیین کند. دادههای مورد نیاز به روش کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شدهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهند کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش در الگوی فضایی شهر- منطقه با دو هسته و 41 شهر پیرامونی تبیین میشود. این محدوده نشاندهندة ردپای عملکردی کلانشهری تهران برآمده از جریانهای روزانه و هفتگی مبتنی بر منطقِ فضایی فراتر از تقسیمبندیها و محدودیتهای کالبدی، سیاسی و اداری است.
الگوی فضایی
جریانهای عملکردی
شهر- منطقه
کلانشهر تهران
2016
03
20
35
55
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59144_a9049f2eeaf1900827587aeaff89df7b.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
ارزیابی عدالت فضایی در توزیع خدمات روستایی شهرستان های استان اصفهان
حسن
افراخته
وحید
ریاحی
حمید
جلالیان
سودابه
سرائی
عدالت فضایی با آموزههای انسانی و علمی، در حقیقت موجب بروز ضعفها و توانهای نواحی مختلف میشود. از آنجا که بیشتر سیاستهای تخصیص و توزیع منابع ملی و منطقهای در کشور از طریق برنامهریزی متمرکز انجام میگیرد، پژوهش حاضر در پی تحلیل عدالت فضایی خدمات روستایی در استان اصفهان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و دادههای مورد نیاز با روش اسنادی گردآوری شد. این پژوهش با بهکارگیری 8 شاخص خدمات روستایی متشکل از 77 معرف، انجام گرفت. دادهها با نرمافزارهای SPSS و Excel تجزیهوتحلیل شد. روایی شاخصها با تحلیل عاملی تأییدی انجام گرفت. سپس، بهعنوان ورودی مدل تاکسونومی عددی با نرمافزار GIS بهصورت نقشة طراحی شد. در این پژوهش شهرستانها از نظر توزیع خدمات روستایی به سه گروه عادلانه، نسبتاً عادلانه و ناعادلانه تقسیم شد. نتایج نشاندهندة وجود نابرابری در پراکنش خدمات بود و نشان داد خدمات روستایی بهطور عادلانه در سطح شهرستانهای استان اصفهان توزیع نشده است. بهعبارت دیگر، در نقاط کمجمعیت تمرکز مراکز خدماتی و در نقاط پرجمعیتتر کمبود خدماترسانی مشهود است و در توزیع خدمات روستایی در استان اصفهان هیچ توجهی به عامل بسیار مهم جمعیتی نشده است.
تاکسونومی عددی
توزیع خدمات
خدمات روستایی
عدالت فضایی
2016
03
20
57
81
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59143_bbb1ac0a0084f68f693a3527743cae43.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
بررسی عوامل مؤثر در تعادلبخشی به عرصة فضایی استان گیلان
مسعود
تقوایی
سیروس
شفقی
محمدرضا
قادری
نابرابری و تفاوتهای منطقهای در بسیاری از کشورها چالش اساسی در مسیر دستیابی به اهداف توسعة متوازن و متعادل است. بهویژه آن دسته از کشورهایی که مانند ایران قلمرو حاکمیتشان مناطق جغرافیایی وسیعی را شامل میشود. در ایران توسعه و زیرساختهای آن در نواحی جغرافیایی کشور در اثر برنامهریزیهای نامطلوب ملی و متمرکز گذشته، تفاوت شدیدی را در روند توسعه ایجاد کرده است. در این پژوهش با بهکارگیری روشهای اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه و فن دلفی، دادهها جمعآوری، و با ترکیبی از مدلهای کمی و کیفی، تحلیل موردنظر انجام گرفته است. در مرحلة دوم دلفی، با کسب نظر استادان، صاحبنظران و مسئولان و متولیان منطقة مورد مطالعه، ماتریس تأثیر متقاطع بررسی میزان تأثیر عوامل بر همدیگر در نابرابریهای منطقهای استان گیلان تکمیل شد. در مرحلة نهایی نیز با بهرهگیری از فنون تحلیلی و نرمافزار MICMAC، عوامل مؤثر در ایجاد نابرابریهای استان گیلان بررسی شد و با تحلیل میزان تأثیر متغیرهای مؤثر در ایجاد عدم تعادلهای منطقهای، عامل اصلی «توسعة تکبعدی از منظر فضایی» شناسایی، و در نهایت، راهکارهای مناسب برای تعادلبخشی به سازمان فضایی استان گیلان مطرح شد.
استان گیلان
تعادلبخشی
منطقه
نابرابری
2016
03
20
83
105
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59146_2c18ca72a3c170c13e8950a47aca46fc.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
تدوین سناریوهای توسعة گردشگری منطقه ای براساس اصول آیندهپژوهی (مورد مطالعه: استان همدان)
نادر
زالی
فروغ
عطریان
گردشگری یکی از ابزارهای مهم توسعه در جهان شناخته شده است. بسیاری از کشوهای جهان در سیاستها و برنامههای کشورشان، به گردشگری بهعنوان ابزاری مؤثر برای ادامة روند توسعة سیاسی، فرهنگی و اقتصادی توجه خاصی مبذول میکنند. این پژوهش در زمینة شناسایی عوامل اصلی و ترسیم آیندههای باورکردنی و مطلوب در آیندة گردشگری منطقهای استان همدان بحث و بررسی میکند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش، ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آیندهپژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با بهکارگیری ترکیبی از مدلهای کمی و کیفی انجام گرفته است.با توجه به ماهیت این پژوهش، از روشهای تحلیل ساختاری، سناریونگاری و دلفی بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان داد 14 عامل اصلی در توسعة گردشگری آیندة استان همدان تأثیرگذار است. این عوامل بر اساس تحلیلهای سناریونویسی به 41 وضعیت احتمالی میانجامند. بعد از تحلیل وضعیتهای احتمالی، 4111 سناریو با احتمال وقوع ضعیف، 14 سناریو باورکردنی و 5 سناریو با احتمال وقوع قوی در توسعة گردشگری استان همدان شناسایی شد. در نهایت، برای سناریوهای مهم راهبردهایی برای توسعة گردشگری استان همدان بیان شد.
آینده نگاری
توسعه گردشگری
سناریو نگاری
همدان
2016
03
20
107
131
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59147_70cf0a8d225eaf0070fbcf2f48a45052.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
ارزیابی آسیب پذیری زیرساخت های شهری کوهدشت با رویکرد پدافند غیرعامل
سعید
امان پور
مصطفی
محمدی ده چشمه
مهدی
علیزاده
وقوع حوادث طبیعی و انسانی تلفات سنگینی را در شهرها ایجاد میکند. این مسئله توجه به ابعاد آسیبپذیری شهرها و دستیابی به استانداردهای آسایش شهری از منظر پدافند غیرعامل را گریزناپذیر میکند. موقعیت ژئواستراتژیک استقرار در پهنة آسیبپذیر زلزله با مخاطرة متوسط، خطرپذیری بالای سیل، همچنین، موقعیت استراتژیک شهر دفاعی در غرب کشور، پرداختن به مسئلة آسیبپذیری در کوهدشت را اجتنابناپذیر کرده است. این پژوهش از نظر روش توصیفی - تحلیلی و ماهیت آن نظری - کاربردی است. برای دستیابی به اهداف، کاربریهای حیاتی و حساس با توجه به منابع موجود دردسترس و مطالعات میدانی از طریق روش دلفی ونظرسنجی از 20 نفر استخراج و بانک دادههای مکانی تشکیل شد. همچنین، اصول همجواری در بین کاربریها مورد سنجش قرار گرفت با توجه به اثرگذاری متفاوت شاخصها، از مدل ترکیبیFAHP_GIS برای ارزشگذاری و تهیة مدل مکانی بهکار گرفته شد و با نرمافزار Arc GIS ابزار Spatial Analysis و از طریق توابع همپوشانی فازی (Fussy Overlay) رستر نهایی آسیبپذیری زیرساختهای شهری تهیه شد. یافتهها نشان داد 68 درصد از زیرساختها با رعایت همجواری 29/0- 55/0 و میزان آسیبپذیری 45/0- 71/0 در پهنة آسیبپذیری زیادی قرار دارند
آسیب پذیری
پدافند غیرعامل
زیرساخت شهری
کوهدشت
همجواری
2016
03
20
133
154
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59145_3ee87be6a73c15eb097e865a43d7b7e1.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
بهکارگیری سنجه های سیمای سرزمین در تخصیص کاربری اراضی
مریم
سعیدصبایی
رسول
سلمان ماهینی
سید محمد
شهرآئینی
سید حامد
میرکریمی
نورالدین
دبیری
ایجاد و حفظ لکههای بزرگتر در چیدمان کاربریها یا کاربرد مفهوم تراکم در چینش آنها، معیار الهامگرفتهای از طبیعت است که میتواند به نحوی شایستهتر در بهگزینی کاربریها لحاظ شود. همزمانی معیار تراکم و پیوستگی در بهگزینی کاربری اراضی، بیشتر، اتخاذ رویکردی پیشگیرانه است تا برآورد شدت تغییرات پس از وقوع حادثه. در این مطالعه بهمنظور چگونگی لحاظ تراکم و پیوستگی در بهگزینی کاربری اراضی، منطقة مورد مطالعه مانند ماتریسی در نظر گرفته شد که هر سلول آن رنگ یا ارزشی دارد که نوع کاربری اختصاصیافته به آن را نشان میدهد. در چنین شرایطی چیدمان متراکم و پیوسته زمانی پیش میآید که همة پیکسلها و نیز لکههای همرنگ (هم ویژگی) در مجاورت هم قرار گیرند. با این فرض، مجموعهای از معادلات برای دستیابی به تراکم و پیوستگی در تخصیص کاربری اراضی معرفی شده است. در نهایت، معادلات پیشنهادی در نمونة کاربردی از برنامهریزی سرزمین در بخشی از شهرستان گرگان آزمون شدند. برای آزمون روش پیشنهادی الگوریتم هیبرید برنامهریزی خطی و الگوریتم کلونی مورچگان بهکار گرفته شد. نتایج نشان داد روش و معادلات یادشده توانسته است در دستیابی به این معیارها موفق عمل کنند.
پیوستگی
تخصیص کاربری اراضی
تراکم
سنجه های سیمای سرزمین
2016
03
20
155
175
https://jtcp.ut.ac.ir/article_59264_d11fea859b1d6d0b83817d0138837b77.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1395
8
1
چکیده انگلیسی
2016
03
20
1
7
https://jtcp.ut.ac.ir/article_60704_22f7f0cc744ffc71f2ad79e2abb1e89c.pdf