2024-03-29T16:04:45Z
https://jtcp.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=8592
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
صفحات آغازین
2017
09
23
1
3
https://jtcp.ut.ac.ir/article_65694_a43147069ae81eae58c6944181f6a796.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
تبیین موانع فراروی جابهجایی پایتخت در ایران با رویکردی آمایشی
میرنجف
موسوی
مصطفی
کیانی
الگوی نظام حکومتی در ایران متمرکز است. از آنجا که در حکومتهای متمرکز و تکساخت، امنیت مرکزیت سیاسی (پایتخت) با امنیت کل نظام سیاسی (امنیت ملی) ارتباط مستقیمی دارد، جابهجایی پایتخت در ایران از دو منظر اهمیت ویژهای پیدا میکند: اول ساماندهی شهر تهران و تعادلبخشی به نظام شهری و منطقهای کشور و دوم حفظ امنیت سیاسی کشور. جابهجایی پایتختِ افزون بر 220سالۀ ایران از تهران به نقطهای دیگر ازجمله مباحثی است که همواره طی سالهای اخیر بدان پرداخته شده است. اما به علل مختلف تاکنون اقدامی عملی در این خصوص صورت نگرفته است. از این رو هدف از نگارش این مقاله که با روش توصیفی – تحلیلی و پیمایشی نگاشته شده است، شناسایی موانع و چالشهای اصلی فراروی جابهجایی پایتخت و ارائۀ راهبردهایی در جهت رفع این موانع است. در این راستا هفت مؤلفۀ اقتصادی، سیاسی، امنیتی، اجرایی، اجتماعی – فرهنگی، قانونی و طبیعی – اکولوژیکی در قالب 55 گویه انتخاب و توسط نخبگان دانشگاهی وزندهی شد. پس از تجزیهوتحلیل اطلاعات با استفاده از مدل معادلات ساختاری، نتایج حاکی از آن است که عامل قانونی با ده گویه بیشترین تأثیرات مستقیم (89/0) و غیرمستقیم و موانع طبیعی – اکولوژیکی با میزان اثر 33/0 کمترین اثر را بر جابهجایی پایتخت گذاشته است. همچنین نتایج مدل تحلیل شبکه برای اولویتسنجی موانع نشان میدهد نظر کارشناسان، اولویت را به موانع اجرایی داده است که با وزن نهایی 218/0 و نرخ ناسازگاری 222/0 رتبۀ نخست را در اولویتبندی موانع کسب کرده است.
آمایش سرزمین
پایتخت
موانع جابهجایی پایتخت
مدل معادلات ساختاری
مدل تحلیل شبکه (ANP)
2017
09
23
189
218
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63547_df7a7433426c929bf601325dc5b01881.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
کاربرد مدل لوسیس (LUCIS) در مدل سازی تعارض تناسب اراضی با رویکرد آمایش سرزمین (مورد مطالعه: استان کهگیلویه و بویراحمد)
مرتضی
امیدی پور
نجمه
نیسانی سامانی
آرا
تومانیان
حسنعلی
فرجی سبکبار
برنامهریزان در تخصیص زمین به فعالیتی خاص همواره با یکسری تعارضهای مکانی مواجهاند؛ بدان معنا که یک مکان ممکن است برای دو یا چند کاربرد همزمان در اولویت استفاده قرار گیرد. در حال حاضر، در طرحهای آمایش سرزمین، شناسایی اولویتهای تخصیص زمین بهصورت مجزا و بدون درنظرگرفتن نقش سایر کاربریها مدلسازی میشود. همچنین تعارضهای احتمالی تناسب زمین مبحثی است که از آن غفلت شده است. هدف پژوهش حاضر، معرفی و استفاده از مدل آمایشی لوسیس (LUCIS) بهمنظور شناسایی اولویتهای تخصیص اراضی به همراه مدلسازی تعارضهاست. برای پیادهسازی مدل لوسیس با استفاده از زبان برنامهنویسی پایتون جعبهابزاری در محیط نرمافزار ArcGIS توسعه داده شده که بهواسطۀ آن با تعریف ورودیها، وزنها و اولویتهای ذینفعان، مدلسازی کاربری اراضی بهصورت خودکار صورت گرفته است. درنهایت، اولویتها و تعارضهای عمده در رابطه با تخصیص اراضی در محدودۀ مورد مطالعه شناسایی شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد مدل لوسیس علاوه بر داشتن قابلیتهای سایر مدلهای تحلیل تناسب اراضی، به شکل مناسبی میتواند تعارضهای موجود را مدلسازی کند. بنابراین پیشنهاد میشود در شرح خدمات طرحهای آمایش سرزمین بخشی تحت عنوان «شناسایی تعارضهای تناسب اراضی» تعریف شود.
آمایش سرزمین
تعارض تناسب زمین
کهگیلویه و بویراحمد
مدل لوسیس
2017
09
23
219
243
https://jtcp.ut.ac.ir/article_65049_1759d6e9d24c960c0b7da7d4894702dc.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
ارزیابی کیفیت طرحهای جامع شهری با رویکرد تلفیقی ISM و ANP (مورد مطالعه: طرح بازنگری در طرح جامع پولادشهر (مصوب ۱۳۹۰))
مهدی
حسینی دهاقانی
میثم
بصیرت
ارزیابی کیفیت طرحها بهعنوان یکی از رویکردهای کانون توجه مدیران شهری و یکی از روشهای مؤثر ارزیابی در حین اجرای طرحها مطرح شده است. این اهمیت هم از لحاظ کمک به موفقیت اجرای طرح و هم برای ساختن طرحهای بهتر در آینده، مورد توجه است. از این رو، این پژوهش «طرح بازنگری در طرح جامع پولادشهر (مصوب ۱۳۹۰)» را بهعنوان نمونۀ مطالعاتی بررسی کرده است. بدین منظور، چارچوبی برای ارزیابی کیفیت طرحهای توسعۀ شهری بر مبنای تلفیق دو روش مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) و فرایند تحلیل شبکهای (ANP) ساخته شده است. درواقع، پس از استخراج شاخصها از مطالعات نظری، مدل ارتباطات شبکهای بین شاخصها با استفاده از روش مدلسازی ساختاری تفسیری ساخته میشود و خروجی آن بهعنوان ورودی فرایند تحلیل شبکهای، در فرایند ارزیابی قرار میگیرد. نتایج ارزیابی کیفیت مورد مطالعاتی نشان میدهد که این طرح امتیازی متوسط (۶/۴ از ۹) را کسب میکند و بهصورت دقیقتر، با دوگانگی در بهکارگیری روشها و مفاهیمی نظیر برنامهریزی راهبردی، توسعۀ پایدار، جلب مشارکت مردم و چشماندازسازی مواجه است؛ چراکه با وجود مطرحشدن این موضوعات در متن طرح، در فرایند تهیۀ طرح توجه چندانی به محتوای آنها نشده است.
ارزیابی طرح توسعۀ شهری
پولادشهر
کیفیت طرح
فرایند تحلیل شبکهای (ANP)
مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)
2017
09
23
245
274
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63550_b22eb141b70c79ac06be40b364eecaf0.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
تأثیر متقابل ساختار فضایی و نظام جریانهای مؤثر منطقهای در البرز جنوبی
آزاده
عظیمی
یکی از مباحث بسیار مهم در مطالعات منطقهای و آمایش سرزمین، از دیرباز تحلیل و بررسی تغییرات ساختار و ارتباط آن با تحولات جریانهای شکلدهندۀ آن است. بدینترتیب، در این مقاله سعی بر آن است تا تغییرات ساختار فضایی منطقه در پهنۀ البرز جنوبی مشتمل بر شش استان کشور با تأکید بر جریان مسافران جابهجاشده بررسی شود. در این مقاله بهمنظور پاسخگویی به پرسشها و دستیابی به اهداف ترسیمشده از روش تحقیق توصیفی و تحلیل بهره گرفته شده است. روش تحقیق مقاله از نظر هدف کاربردی و بنیادین و از منظر نوع در دستۀ مطالعات پسرویدادی قرار میگیرد. برای تحلیل و بررسی ساختار فضایی فعالیت و نظام سکونتگاهی در این مقاله شامل انواع آزمونها در نرمافزار Arc GIS و آزمونهای آماری تحلیلی نرمافزار UCINET و نرمافزار NET DRAW با هدف بررسی سازمان فضایی جریانها استفاده شده است. بر اساس بررسیها، الگوی ساختار فضایی جمعیت و فعالیت بهعنوان یک کل هماهنگ در ارتباط نزدیک با تغییرات نظام جریان فضایی مسافران در دورۀ مورد مطالعه است و این مهم در گذر زمان به دلیل تغییرات در نقشپذیری فضا، گاهاً تصویر متفاوتی به نمایش گذاشته است.
البرز جنوبی
ساختار فضایی
جریان
مسافران جابهجاشده
2017
09
23
275
301
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63545_1287b34392b1d17d7bb69316195a0a6b.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
توسعۀ چارچوب انگاشتی از فضاهای انحصاری در نواحی ساحلی پیراشهری: کرانۀ جنوبی دریای کاسپین از شهرستان ساری تا محمودآباد
مائده
هدایتیفرد
رضا
خیرالدین
فشار نیروهای متنوع برای مکانگزینی و پیچیدگی فضای متأثر از منافع متضاد و متعارض، رویکردهای نوین مدیریت عمومی فضای ساحلی را با همکاری بخش خصوصی پشتیبانی میکند. این مسئله آغازی بود برای اختصاصیشدن فضاهای ساحلی. بازبینی نظریهها و تجارب دیگر اجتماعات نشان از وجود چارچوبی از گفتمانهای اصلی در ظهور فضاهای انحصاری ساحلی دارد که شامل سه گفتمان امنیت، مصرف و فرهنگ است. هدف از نوشتار حاضر، کشف گونهشناسانۀ فضاهای انحصاری در ناحیۀ مورد مطالعه و قیاس آن با گفتمانهای جاری، بهمنظور توسعۀ چارچوب انگاشتی است. با استفاده از راهبرد موردکاوی و رویکرد روششناسی کیفی، ضمن بهکارگیری روش تحلیل اَسنادی و فن کدگذاری برای تحلیل دادهها و فن تلفیقی برای ارزیابی اعتبار یافتهها، دو گونۀ انگاشتی از فضاهای انحصاری در این محدوده شناسایی شدند که شامل انحصاریشدن فضا با اتکا به قدرت سرمایهای و قدرت سیاسی بوده است. ضمن قیاس یافتههای تحلیل با چارچوب ازپیشموجود جهانی، مشخص شد که در ناحیۀ مورد مطالعه، گفتمانهای امنیت و فرهنگ در ظهور فضاهای انحصاری نقش ایفا نمیکنند. اما در گفتمان مصرف، نوع جدیدی از گفتمان مصرف انحصاری کالای عمومی شناسایی شده است که آن، انحصار دولتی-حکومتی فضاهای ساحلی است.
اجتماعات دروازهای
ساحل دریای کاسپین
فضای انحصاری
2017
09
23
303
332
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63622_8f1affc8b1cdb4a00c21bb80fc578bce.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
ارزیابی آسیبپذیری مکانی زیرساختهای استان اردبیل با رویکرد پدافند غیرعامل
افشار
سیدین
سعید
امینی ورکی
حسین
رستمی
محمدحسین
یزدانی
با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقۀ خاورمیانه و تهدیدات مستمر کشورهای همسایه و غیرهمسایه، متأسفانه پروژهها و تأسیسات اقتصادی و زیربنایی بدون ملاحظات دفاعی و امنیتی بهصورت هدفی عریان و تهدیدی دردسترس دشمن و هرگونه تهاجمی استقرار یافته است. تحقیق حاضر به روش کاربردی و توسعهای با هدف مطالعه و بررسی آسیبپذیری مکانی زیرساختهای استان اردبیل از منظر پدافند غیرعامل با استفاده از شیوۀ تحلیل شبکهای (ANP) در محیط GIS بهمنظور پهنهبندی آسیبپذیری زیرساختهای استان اردبیل همراه با ۲۷ شاخص تأثیرگذار در قالب ۴ مؤلفۀ محیط فیزیکی، محیط زیستی بیولوژیکی، دسترسی و زیرساختها انجام پذیرفته است. نتایج بهدستآمده از بررسی الگوهای پراکنش فضایی و پهنهبندی آسیبپذیری نشان میدهد که توزیع فضایی زیرساختهای استان اردبیل از نوع خوشهای (نداشتن پراکندگی) است و از نظر آسیبپذیری ۷ درصد از پهنۀ سرزمین در آسیبپذیری خیلی زیاد هستند که خود این پهنهها متراکمترین نقاط جمعیتی و زیرساختی را دارند. علت این مسئله وضعیت نامناسب شاخصهای کالبدی و تمرکز نهادهای مدیریتی، صنعتی و نظامی در این مناطق از استان اردبیل است.
استان اردبیل
آسیبپذیری
پدافند غیرعامل
زیرساخت
GIS
2017
09
23
333
362
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63548_ee0b864ee761f7063aceff4d52923a96.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
امکانسنجی و سنجش بُرد سرمایهگذاری عرصههای گردشگری استان آذربایجانغربی
علی اکبر
تقیلو
احمد
آفتاب
ناصر
سلطانی
الگوهای نوین توسعه، بر مدار توسعۀ گردشگری و بهرهگیری از تنوعهای مکانی –فضایی استوار هستند. بنابراین، شناسایی ظرفیتها و توانمندیهای مختلف فضاهای جغرافیایی در کانون توجه برنامهریزان توسعه برای جذب سرمایه و سرمایهگذاری قرار دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر امکانسنجی برد سرمایهگذاری عرصههای گردشگری با تأکید بر استان آذربایجانغربی است. نوع تحقیق، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی– تحلیلی است و برای تجزیهوتحلیل فضایی دادهها از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، GIS و شاخص تایل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که از کل عرصههای گردشگری، حدود 45/12 درصد دارای برد سرمایهگذاری ملی و بینالمللی و حدود 68/18 درصد دارای برد سرمایهگذاری ملی و محلی است. همچنین حدود 45/17 درصد از کل عرصههای گردشگری نیز نسبتاً مناسب بوده و دارای برد محلی سرمایهگذاری است. همچنین از نظر کارشناسان، عوامل مؤثر در برد سرمایهگذاری منابع گردشگری اهمیت متفاوتی (شاخص تایل برابر با 55/0) دارند و عرصههایی که با معیارهایی همچون شهر، زیرساختها و خدمات شهری همجوار هستند، برد بیشتری در مقایسه با سایر عرصهها دارند.
آذربایجانغربی
پتانسیلهای گردشگری
سرمایهگذاری
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
GIS
2017
09
23
363
388
https://jtcp.ut.ac.ir/article_63546_dfd729e4fd781aa92e5a3e011dbbbddf.pdf
مجله علمی " آمایش سرزمین "
2008-7047
2008-7047
1396
9
2
چکیده های انگلیسی
2017
09
23
1
7
https://jtcp.ut.ac.ir/article_65659_07ad043d89e5dca458da85bec09e099c.pdf