Study urban system of new provinces in Iran by spatial planning approach, case study: Qom

Document Type : Research Paper

Author

Tehran University

Abstract

Balancing in territories settlements, especially in the urban systems, is important for spatial planning. According to studies carried out in a non-equilibrium state of the urban system and the primacy phenomenon is evident at national and regional levels in Iran. The purpose of this paper is to explore the urban hierarchy of Qom province, especially in the course of time. This study, is descriptive and analytical method and developmental research by purpose. Documentary methods have been used for data collection. In order to analyze the urban system has been used many indicators (primacy, two city, Mehta, Moomaw&Alwosabi, Kinsburg, scattering coefficient, Herfindahl, Shannon entropy, size- rank and improved size-rank). The results show province of Qom has 6 city that all cities don’t have record high urbanization except the city of Qom. Also, all indicators show that the city of Qom has the strongest urban prime rate, concentration and imbalance. Even become the province of Qom and the formation of new urban areas couldn't reduce imbalances.

Keywords


  1. آسایش، حسین و علیرضا استعلاجی (1382) اصول و روشهای برنامه‌ریزی ناحیه‌ای (مدل ها، روشها، فنون)؛: تهران:انتشارات دانشگاه آزاد شهرری.
  2. ابن الرضا، سید حسن ( 1365 )؛ قم از نظر اجتماعی، اقتصادی؛ قم: نشر مؤلف.
  3. ادارۀ کل محیط زیست استان قم (1380 )؛ نگاهی به محیط زیست استان قم.
  4. استانداری قم ( 1391) سالنامۀ آماری استان قم، معاونت برنامه ریزی، قم.
  5. بهفروز، فاطمه (1374) زمینه‌های غالبدر جغرافیایانسانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
  6. بهفروز، فاطمه (1371). تحلیلی نظری-تجربی برای متعادل‌سازی توزیع فضایی جمعیت در سیستم شهرهای ایران، فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیایی، دورۀ 28 شمارۀ0، صص7-86.
  7. تقوایی، صابر(1389) تحلیلی بر سیستم‌های شهری ایران طی سالهای85-1335؛فصلنامه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای، سال2، شمارۀ5. صفحات55-76.
  8. جعفری ابوذر(1385) سیرتحولتوزیعاندازۀشهرهادرمنطقۀ آذربایجان 1335 تا 1375، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران: پردیس هنرهای زیبا.
  9. حکمت نیا، حسن و میر نجف موسوی، (1385) کاربردمدلدربرنامهریزیشهریو ناحیهای، یزد: انتشارات علم نوین.
  10. دراکاکیس اسمیت، دیوید(1377)شهرجهان سومی، ترجمۀ فیروز جمالی، تهران: نشر توسعه.
  11. زبردست، اسفندیار (1386) بررسی تحولات نخست‌شهری در ایران، فصلنامۀهنرهایزیبای دانشگاهتهران.دورۀ 29، شمار ۀ 29 صص 29-38.
  12. سوگل، فاضل و حسن بیک محمدی(1391) تحلیلی بر ساختار فضایی جمعیت در نظام شهری استان اصفهان طی سالهای 1385-1335؛ فصلنامۀ آمایش محیط؛ شمارۀ 19زمستان 1391صص 143-164.
  13. زیویار، پروانه و امین ملایی فرجی(1391) برنامه‌ریزی منطقه‌ای و تعادل شبکۀ شهری در ایران؛ فصلنامۀعلمیپژوهشیجغرافیا )برنامهریزیمنطقه ای(، سال دوم، شماره دوم صص 177-193.
  14. عظیمی، ناصر (1382)روششناسیشبکۀ سکونتگاههادرطرح‌های کالبدیمنطقهای، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ اول.
  15. عظیمی، ناصر(1381)پویششهرنشینی ومبانینظامشهری مشهد: نشر نیکا، چاپ اول.
  16. فرهودی، رحمت ا...؛ سعید زنگنه و رامین ساعد(1388) چگونگی توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری ایران طی سال‌های 1335 تا 1385؛ فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی شمارۀ 68 صص 55-68.
  17. فرید، یداله ( 1368 ) جغرافیا و شهرشناسی؛ تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
    1. مرکز آمار ایران(1390) نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای 1365، 1375، 1370و 1385، 1390.
  18. میره‌ای، محمد (1384) بررسی و ساماندهی اسکان غیررسمی در شهر قم؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران:رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
  19. نسترن، مهین.(1389)، تحلیل سلسله مراتب شهری در شهرهای بالای صد هزار نفر کشور، فصلنامه آمایش محیط، شمارۀ 11.
  20. نظریان، اصغر، (1373)، نظام سلسله مراتبی شهرهای ایران، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 32، بهار 1373، ص 62-79.
  21. نوبان، مهرالزمان(1381) سیمای میراث فرهنگی قم؛ تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.

23. Berry, B. J. L. (1964). “Cities as systems within systems of cities“. Papers of the Regional Science Association, 13, 147-163.

24. Mathur, O. m .(1997). Small cities and national development. Nagoya, Japan, UNCRD.

25. Moomaw, Ronald L.; Alwosabi, Mohammed A. (2003). “An Empirical Analysis of Competing Explantion of Urban Primacy Evidence From Asia and the Americas”. Working Paper, ZEI, No.B19.

26. Mutlu, Servet (1989). “Urban Concentration and Primacy Revisited: An Analysis and Some Policy Conclusions”. Economic Development and Cultural Change, 37(3), 611-619.

27. Rannie short, John (1996). Urban Order London. First published, Blackwell.

28. Smith, C. (1995). Types of City Size Distribution: A Comparative Analysis, in Der Woude et al., Urbanization in History: a Process of Dynamic Interactions, Claredon Press.

29. United Nation (2004). Departmentof Economic and Affairs. Population Division,World bank.