1
دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشکاه دولتی باکو
2
استاد وعضو هیأت علمی جغرافیای دانشگاه دولتی باکو
چکیده
شهرها دارای حوزه نفوذ هستند، دامنه حوزه نفوذ به عواملی مانند قدرت اقتصادی، میزان جمعیت، فاصله و ... بستگی دارد. کلان‌شهر تهران نیز دارای حوزه نفوذ متعددی می‌باشد. کلان‌شهر تهران پایتخت و بهترین شهر کشور در رأس سلسله مراتب نظام شهری قرار گرفته است و از نظر اقتصادی، سیاسی، آموزشی و... از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این توانایی سبب شده است که روزانه جمعیت زیادی از شهرهای اطراف برای کسب و کار وارد تهران شده و بعد از اتمام فعالیت به شهرهای خود بازگردند. هم‌چنین روزانه هزاران دانشجو و استاد بین شهر تهران و شهرهای پیرامون در حال تردد هستند، این موارد حاکی از حوزه نفوذ تهران می‌باشد. حال این سؤال مطرح می‌شود که محدوده حوزه نفوذ کلان‌شهر تهران کجاست؟ تعیین حوزه نفوذ شهر تهران به دلایل اقتصادی، ارایه خدمات و... از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روش‌های مختلفی برای تعیین حوزه نفوذ از طرف صاحب‌نظران ارایه شده است. در این مقاله روش زمانی(مدت دسترسی) و مدل جاذبه (گرانشی) با استفاده از متغیرهای جمعیت و فاصله، به کار گرفته شده است. و از روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. بررسی‌ها در این مقاله نشان می‌دهد که شهرهای نزدیک‌تر به تهران بیش‌ترین تأثیر را از تهران دارند. هم‌چنین جنوب، جنوب غربی و غرب شهر تهران به دلیل دسترسی آسان، تمرکز جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی، بیش‌تر تحت تأثیر قرار دارند.
