تحلیل ژئوپلیتیکی لزوم تغییرات جمعیتی و سیاست‌گذاری آمایشی در عرصة توزیع جغرافیایی آن در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

3 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

ایران از نظر ژئوپلیتیکی، برای دست‌یابی به وزن ژئوپلیتیکی بالا در سطح منطقه و جهان، و رفع تهدیدات پیرامونی، باید جمعیت خود را افزایش دهد. وسعت سرزمینی ایران به اندازه‌ای است که می‌تواند پذیرای جمعیتی بیشتر از جمعیت کنونی باشد. ایران هم اکنون با تراکم جمعیتی 46 نفر در هر کیلومتر مربع در رتبة 162 جهان قرار دارد. اما علاوه بر تعداد جمعیت، کیفیت و کارایی جمعیت نیز برای پیشرفت و افزایش وزن ژئوپلیتیکی لازم است. از این رو، در این پژوهش سعی شده ضمن تبیین ژئوپلیتیکی لزوم تغییرات افزایشی جمعیت در ایران، شاخص‌های بهینه‌سازی این تغییرات و سیاست‌گذاری برای هدایت آن در قالب برنامه‌های آمایش سرزمین بررسی شود. سؤال‌های پژوهش چنین طرح شده‌اند: از منظر آمایش سرزمین چه شاخص‌هایی در برنامة افزایش جمعیت اولویت دارد؟ و چه مناطق و استان‌هایی برای پذیرش جمعیت بیشتر وضعیت بهتری دارند؟ هدف کلی این مقاله بررسی شاخص‌های مهم آمایش سرزمین در سیاست افزایش جمعیت و سپس اولویت‌بندی استان‌های کشور بر اساس این شاخص‌‌‌ها برای افزایش جمعیت است. این مقاله به شیوه‌ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها