بررسی عوامل مؤثر بر بیابان‌زایی، پهنه‌بندی مناطق آسیب‌پذیر و پیشنهاد راهکارهای مؤثر برای کاهش پدیده بیابان‌زایی در منطقه خمین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف این تحقیق، بررسی و پهنه‌بندی بیابان­زایی در منطقه نیمه‌خشک شهرستان خمین با به‌کارگیری مدل مدالوس است. ابتدا منطقه مطالعاتی به چهار واحد کاری براساس رخساره­های ژئومورفولوژی تقسیم شد. براساس مدل مدالوس، معیارهای مؤثر در بیابان­زایی شامل اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش، آب زیرزمینی و نحوه مدیریت انتخاب، شاخص­های وزن‌دهی، میانگین هندسی شاخص‌ها محاسبه و نقشة هر معیار تهیه شد. از طریق تلفیق نقشه ­های مربوط به هر معیار، نقشه بیابان­زایی منطقه به دست آمد. نتایج نشان داد 15/4 درصد در تیپ مستعد، 8/12 درصد شکننده با شدت کم، 52/19 درصد شکننده با شدت متوسط، 37/11 درصد شکننده با شدت زیاد، 1/11 درصد بحرانی با شدت کم، 33/26 درصد بحرانی با شدت متوسط و 7/14 درصد بحرانی با شدت زیاد قرار دارد. همچنین، بررسی تیپ­های بیابان‌زایی در رابطه با کاربری­های مختلف و واحدهای کاری نشان داد کاربری اراضی فاقد پوشش گیاهی، بیشتر از کاربری­های دیگر، مستعد بیابان­زایی است که بیشترین درصد از تیپ بحرانی با شدت زیاد در این کاربری قرار دارد و واحدهای کاری 1 و 2 بیشترین مساحت تیپ­های بیابان­زایی با شدت بحرانی را به خود اختصاص داده ­اند.

کلیدواژه‌ها