تحلیل رابطة سکونت‌گزینی افاغنه بر توسعة اقتصادی اجتماعی روستاهای مرزی سیستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 . استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه ملی زابل، ایران

2 . دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه ملی زابل، ایران

چکیده

منطقة مرزی سیستان جزء نقاط پیرامونی و کمترتوسعه‌یافتة کشور است که قرارگیری آن در همسایگی کشور افغانستان و میزبانی مهاجران افغان بر توسعه‌نیافتگی این منطقه دامن زده است. در واقع، سکونت افاغنه باعث ایجاد شرایط خاصِ اقتصادی – اجتماعی در منطقة سیستان شده است و بر بسیاری از کارکردهای منطقه، به‌ویژه کارکردهای روستاهای مرزی تأثیر گذاشته است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل رابطة سکونت‌گزینی افاغنه و سطح توسعة اقتصادی - اجتماعی روستاهای مرزی سیستان است. روش تحقیق تحلیلی– همبستگی و مبتنی بر منابع کتابخانه‏ای، بررسی‌های میدانی و تکمیل پرسشنامه است و اطلاعات جمع‌آوری‌شده با روش تاکسونومی و آزمون اسپیرمن در نرم‌افزار SPSS ارزیابی شد. نتایج سطح‌بندی تاکسونومی نشان داد از 31 روستای مورد بررسی 6 روستا در سطح مطلوب توسعه هستند و 25 روستای دیگر نیز سطح توسعة متوسط و پایین دارند. همچنین، نتایج آزمون اسپیرمن با سطح اطمینان 99 درصد گویای همبستگی معکوس بین سطح سکونت افاغنه و سطح توسعة اقتصادی (814/0-) و اجتماعی (672/0-) روستاها است، به‌طوری‌که با افزایش افاغنه سطح توسعة اقتصادی و اجتماعی روستاها کاهش، و با کاهش افاغنه، سطح توسعة اقتصادی و اجتماعی روستاها افزایش می‌یابد.
 

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیم‌زاده. عیسی؛ میرنجف، موسوی؛ کاظمی‌راد، شمس‌الله (1391). «تحلیل فضایی نابرابری‌های منطقه‌ای میان مناطق مرزی و مرکزی ایران». فصل‌‌نامة ژئوپلیتیک، شمارة 25، صفحات 235-214.
  2. افتخاری، اصغر (1381). «ساختار و تأویل امنیت (درآمدی بر روش‌شناسی تفسیری)». فصل‌‌نامة مطالعات راهبردی، دوره 5، شمارة 15، صفحات 30-11.
  3. افراخته، حسن؛ حجی‌پور، محمد (1392). «پایش سکونت‌گاه‌های مرزی در راستای شناخت کانون‌های تهدید امنیت: روستاهای استان خراسان جنوبی». فصل‌‌نامة دانش انتظامی خراسان جنوبی، شمارة اول، صفحات 52-37.
  4. امینی‌نژاد، غلامرضا؛ بیک‌محمدی، حسن؛ حسینی‌ابری، سیدحسین (1387). «تحلیل درجة توسعه‌یافتگی دهستان‌های حوزة تأسیسات پارس جنوبی در استان بوشهر». روستا و توسعه، سال 11، شمارة 3، صفحات 172-143.
  5. بدری، سیدعلی؛ اکبریان رونریزی، سعیدرضا؛ جواهری، حسن (1385). «تعیین سطوح توسعه‌نیافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران». تحقیقات جغرافیایی، سال 21، شمارة 3 (82)، صفحات 130-114.
  6. بزی، خدارحم (1385). «بررسی آثار و پیامدهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حضور مهاجران افغانی در شهر زابل». فصل‌‌نامة چشم­انداز جغرافیای، سال اول، شمارة 3، صفحات 36-23.
  7. پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت‌الله؛ زاهدی، جاوید (1393). «سنجش کیفیت زندگی شهری مهاجران مقیم ایران با رویکرد ذهنی (مطالعة موردی: شهر رباط کریم). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، شمارة 1، صفحات 15-1.
  8. توکلی، جعفر؛ میرک‌زاده، علی‌اصغر؛ ابراهیمی، مراد (1393). «سنجش سطح توسعه‌یافتگی اجتماعی – اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت». پژوهش‌های روستایی، دورة 5، شمارة 1، صفحات 235-213.
  9. جمعه‌پور، محمود؛ طالبی، محمدعلی (1390). «بررسی نقش تعاونی‌های مرزنشینان در توسعة مناطق مرزی خراسان جنوبی، مطالعة موردی: تعاونی مرزنشینان شهرستان درمیان». فصل‌‌نامة رفاه و برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، شمارة 10، صفحات 108-67.
  10. دهمرده، نظر (1375). «بررسی علل توسعه‌­نیافتگی سیستان». مجلة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، شمارة 1، صفحات 111-92.
  11. رضوانی، محمدرضا (1385). «تعیین و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان». پژوهش‌های جغرافیایی، سال 36، شمارة 50، صفحات 86-75.
  12. زرقانی، سیدهادی؛ موسوی، سیده زهرا (1391). «مهاجرت بین‌المللی و امنیت ملی». فصل‌‌نامة مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شمارة 1، صفحات 26-7.
  13. شاطریان، محسن؛ گنجی‌پور، محمود (1389). «تأثیر مهاجرت افغان‌ها بر شرایط اقتصادی و اجتماعی شهر کاشان». مجلة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شمارة 3، صفحات 102-83.
  14. عابدی، محمد (1389). «آثار حقوقی و اجتماعی ازدواج زنان ایرانی با مردان بیگانه». اولین همایش ملی مهاجرت - نظم و امنیت، مقالات برگزیده، جلد دوم، مشهد مقدس.
  15. عزتی، نصرت‌الله؛ حیدری‌پور، اسنفدیار؛ اقبالی، ناصر (1390). «نقش و جایگاه آمایش مرزی در نظام برنامه‌ریزی (مطالعة موردی: مناطق مرزی ایران)». فصل‌‌نامة علمی پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شمارة 4، صفحات 197-179.
  16. عنبری، موسی؛ جمشیدی‌ها، غلامرضا (1383). «تعلقات اجتماعی و اثرات آن بر بازگشت مهاجران افغانی». نشریة مطالعات اجتماعی، شمارة 23، صفحات 68-43.
  17. عندلیب، علیرضا (1380). نظریه‌های پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران. تهران، انتشارات دورة عالی جنگ.
  18. فیض‌پور، محمدعلی؛ صالحی فیروزآبادی، گلسا (1391). «سنجش و بررسی سطح توسعة بازار کار مناطق روستایی استان‌های کشور طی برنامة چهارم توسعه». فصل‌‌نامة پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شمارة 3، صفحات 112-89.
  19. کریمی، زهرا (1386). «حضور مهاجران افغانی در صنعت فرش دستباف کاشان». فصل‌‌نامة گفتگو، شمارة 50، صفحات 117-99.
  20. کلانتری، خلیل؛ ایروانی، هوشنگ؛ وفایی‌نژاد، شجاع‌محمد (1382). «سنجش سطح توسعة روستایی در شهرستان تربیت حیدریه 1379-1365»، پژوهش‌های جغرافیایی، سال 35، شمارة 44، صفحات 54-41.
  21. ماهر، فرهاد (1373). «آثار کارگران کشاورزی افغان بر جامعة روستایی ایران». اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارة 6، سال دوم، صفحات 198-180.
  22. محمودیان، حسین (1386). «مهاجرت افغان­ها به ایران: تغییر در ویژگی­های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و انطباق با جامعة مقصد»، نامة انجمن جامعه‌شناسی ایران، سال دوم، شمارة 4، صفحات 69-42.
  23. مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری نفوس و مسکن (1390). شناسنامة آبادی­های کشور، استان سیستان و بلوچستان (شهرستان هیرمند). تهران.
  24. معین‌آبادی، حسین (1388). «مهاجرت و معضلات فرهنگی اجتماعی قم». پژوهش‌نامة استان قم، شمارة 5، صفحات 234-201.
  25. وثوقی، منصور؛ حجتی، مجید (1391). «مهاجران بین‌الملل، مشارکت‌کنندگان در توسعة زادگاهی؛ مورد مطالعه: شهر لار». مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران، شمارة 2، صفحات 39-23.
    1. Balbo, Marcello; Marconi, Giovanna (2006). "International Migration, Diversity and Urban Governance in Cities of the South”. Habitat International, 30,1-10.
    2. Borjas, George j. (2003). "The labor demand curve is downward sloping: re-examining the immigration on the labor market". Quarterly Journal of Economics, 118 (4), 1335-1374.
    3. Buzan, Barry (1998). Security: A Framework For Analysis, Boulder: Lynne Reiner. College of Arts, School of Humanities, Philosophy.PP. 1-16.
    4. Eghbali, Alireza (2007). "The Ranking Iran’s Banks by Taxonomy Numerical Analysis". Journal of International Research Publication, 2, 126-138.
    5. European Commission (2013). “Maximizing the Development Impact of Migration, Brussels”. Communication from the Commission to the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, 1-14.
    6. Margasson, Rhoda (2007). “Afghan Refugees: Current Status and Future Prospects”. January of Ethnic and Migration Studies 26, vol. 6, 1-21.
    7. Nyberg-Sorensen, Ninna; Van her, Nichlas; Engberg-pedersen, Poul (2002). "The migration–development nexus — evidence and policy options". International Migration, 40, 49–73.
    8. Pekkala, Sari; Kerr, William (2011). “Economic Impacts of Immigration: A Survey”. Working Paper, 9, 1-48.
    9. Wanger, Peter (2005). "The Dark Side of Illegal Immigration". Illegal immigration, May 1, 2006, 36-57.
    10. Wickramasekare, Piyasiri; Sehgal, Jag; Mehrani, Farhad; Norozi, Ladan; Eisazadeh, Saeid (2006). “Afghan Households in Iran: Profile and Impact”. International Migration program, International Labor Office, Geneva: ILO.