بررسی وضعیت شعاع عملکردی و پوشش دهی پارک های شهری (مورد مطالعه: شهر اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف مقاله حاضر تحلیل مطلوبیت شعاع عملکردی و خدمات­دهی پارک­های شهر اردبیل در سطوح همسایگی، محلی، ناحیه­ای و شهری، بررسی میزان ارتباط توزیع این پارک­ها با سطوح آبی موجود در سطح شهر اردبیل، از جمله دریاچه شورابیل و رودخانة بالیقلو و بررسی جهت توزیع پارکها است. برای جمع­آوری داده­ها و اطلاعات مورد نیاز روش کتابخانه­ای و اسنادی به‌کار گرفته شد. در تجزیه‌وتحلیل داد­ه­ها و اطلاعات نیز پلیگون­های تیسن به‌منظور سنجش مطلوبیت شعاع عملکردی، تحلیل شبکه برای ارزیابی شعاع سرویس­دهی یا پوشش­دهی پارک­ها و تحلیل بیضی انحراف معیار نیز برای بررسی جهت توزیع پارک­ها به‌کار گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شعاع عملکردی و خدمات­دهی پارک­ها در مرکز شهر و مناطق همجوار با سطوح آبی مطلوب و در نواحی پیرامونی شهر نامطلوب بوده است. علاوه بر این، آزمون بیضی انحراف معیار نیز مشخص کرد جهت توزیع پارک­های موجود در شهر اردبیل شمال شرقی، جنوب غربی بوده و بیشتر در جهت مسیر رودخانه بالیقلو استقرار یافته­اند. همچنین، با بررسی سطح سرانة پارک­ها در مناطق شهر مشخص شد، منطقة 2 بیشترین سرانه و منطقة 4 شهرداری نیز کمترین سرانه را به خود اختصاص داده­اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیم‌زاده، عیسی و جوکندان، اسماعیل (1387). تحلیلی بر توزیع فضایی - مکانی کاربری فضای سبز در منطقة سه شهری زاهدان. جغرافیا و توسعه، شمارة 11، صفحات 58- 39.
  2. اسمعیلی، اکبر (1381). بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز (پارک‌های درون‌شهری) از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری نمونة موردی مناطق 1 و 8 شهرداری تبریز. پایان‌نامة کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
  3. اسماعیلی، اکبر (1382). کاربرد GIS در فرایند مسیریابی ایستگاه­های آتش­نشانی. فصل‌نامة تازه­های ترافیک؛ سال چهارم؛ شماره نوزدهم.
  4. اکبرپور، محمد، قرخلو، مهدی و نوروزی، محبوبه (1388). ارزیابی و مکان‌یابی کاربری فضای سبز منطقة 9 تهران. نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 14.
  5. انصاری، میترا، مهدی‌نسب، مهدی و عموزاده، معصومه (1392). تحلیلی بر توزیع مکان‌گزینی پارک‌های شهر پلدختر. فصل‌نامة آمایش محیط، شماره 22.
  6. بلیانی، یدالله و حکیم­دوست، یاسر (1393). اصول و مبانی پردازش داده­های مکانی با استفاده از روش­های تحلیل فضایی. تهران: انتشارات آزادپیما.
  7. پوراحمد، احمد، اکبرپور، محمد و ستوده، سمانه (1388). مدیریت فضای سبز شهری منطقة 9 شهرداری تهران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 69، صفحات 50-29.
  8. پیشگاهی­فرد، زهرا، کلانتری، محسن، پرهیز، فریاد و حق‌پناه، احسان (1390)، تحلیل جغرافیایی کانون­های جرم‌خیز جرایم مرتبط با مواد مخدر در شهر کرمانشاه. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال سوم، شمارة یازدهم، صفحات 96-75.
  9. تیموری، راضیه، روستایی، شهریور، زمانی، اصغر و احدنژاد، محسن (1389). ارزیابی تناسب فضایی- مکانی پارک‌های شهری با استفاده از GIS (مطالعة موردی: پارک های محله‌ای منطقة 2 شهرداری تبریز). مجلة علمی پژوهشی فضلی جغرافیایی، سال 10، شمارة 30، صفحات 168-137.
  10.  حاتمی‌نژاد، حسین و عمران‌زاده، بهزاد (1389). بررسی، ارزیابی و پیشنهاد سرانة فضای سبز شهری، نمونة موردی: کلان‌شهر مشهد، جغرافیا (فصل‌نامه علمی - پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، دورة جدید، سال 8، شمارة 25.
  11.  حبیبی، سیدمحسن و مسائلی، صدیقه (1378). سرانة کاربری‌های شهری. دفتر مطالعات زمین و مسکن، سازمان ملی زمین و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی.
  12.  زیاری، کرامت‌ا...، واحدیان، لیلا و پرنون، زیبا (1391). تحلیلی بر بحران زیست‌محیطی و توزیع مکانی فضای سبز شهر تهران. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 4، شمارة 14، صفحات 114- 101.
  13. سعیدنیا، احمد (1382). فضای سبز شهری. کتاب سبز شهرداری­ها، جلد نهم، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  14.  قنبری، ابولفضل و قنبری، محمد (1392). ارزیابی توزیع فضایی پارک‌های شهری تبریز با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 24، شمارة 2 (پیاپی 50)، صفحات 234- 223.
  15.  غفاری گیلانده، عطا، کاملی‌فر، زهرا و یزدانی، محمدحسن (1393). اولویت‌بندی تناسب اراضی در فرایند مکان‌گزینی فضای سبز شهری با استفاده از فنون تحلیل چندمعیاری، مطالعة موردی: منطقة یک شهرداری تبریز. نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 14، صفحات 270-251.
  16. مجنونیان، هنریک (1374). مباحثیپیرامونپارک‌ها، فضایسبزوتفرجگاه‌ها.تهران: سازمان پارک‌ها و فضای سبز تهران.
  17.  محمدی، جمال، پورقیومی، حسین و زارعی، یاسر (1391). تحلیل مکانی- فضایی پارک­های شهری شهر نورآباد با استفاده از GIS. نشریة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. سال 23، شمارة 3، صفحات 192-177.
  18.  مهندسین مشاور طرح و کاوش (1386). گزارش طرح جامع شهر اردبیل. اردبیل: سازمان مسکن و شهرسازی استان اردبیل.
  19.  وارثی، حمید، محمدی، جمال و شاهیوند، احمد (1387). مکان‌یابی فضای سبز شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نمونة موردی: خرم‌آباد. مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، شماره دهم.
  20. محمدزاده تیتیکانلو، حمیده (1379). منشور آتن و منشور 2000. مجلة مدیریت شهری، سال 1، شمارة 1، صفحات 24 تا 11.
  21. لقائی، حسنعلی و محمدزاده تیتیکانلو، حمیده (1378). مقدمه‌ای بر مفهوم توسعة شهری پایدار و نقش برنامه‌ریزی شهری. شماره 6، زمستان 1378، صفحات 43-32.
    1. Anna Chiesura, (2004), The role of urban parks for the sustainable city, Landscape and Urban Planning, 129–138.
    2. C.Y. Jim, Xizhang Shan, (2013), Socioeconomic effect on perception of urban green spaces in Guangzhou, China, Cities, 123–131.
    3. Feyzan (Beler) Erkip, (1997), The distribution of urban public services: the case of parks and recreational services in Ankara, Cities, Vol. 14, No. 6, pp. 353-361.
    4. Jennifer R. Wolch, Jason Byrneb, Joshua P. Newellca, (2014), Urban green space, public health, and environmental justice:The challenge of making cities ‘just green enough, Landscape and Urban Planning.
    5. Joshua W.R. Baur, Joanne F. Tynonb, Edwin gomez, Attitudes about urban nature parks: A case study of users and nonusers inPortland, Oregon, Landscape and Urban Planning 117 (2013) 100– 111.
    6. Ko Wan Tsou, Yu-Ting Hung and Yao-Lin Chang (2005), An accessibility-based integratedmeasure of relative spatial equity inurban public facilities, Department of Urban Planning, National Cheng Kung University, Taiwan, Vol. 22, No. 6, p. 424–435.
    7. Kyushik Oh, Seunghyun Jeong, (2007), Assessing the spatial distribution of urban parks using GIS, Landscape and Urban Planning, 25–32.
    8. Mario Reyes, Antonio Páeza, Catherine Morencyb, (2014), Walking accessibility to urban parks by children: A case study of Montreal, Landscape and Urban Planning, 38–47.
    9. Marit Jansson, Therese Lindgren, (2012), A review of the concept ‘management’ in relation to urban landscapes and green spaces: Toward a holistic understanding, Urban Forestry & Urban Greening, 139– 145.
    10. Mohd Riduan Ngesan, Syed Sobri Zubirb, (2015) Place Identity of Nighttime Urban Public Park in Shah Alam and Putrajaya, Social and Behavioral Sciences, 452 – 462.
    11. Sitte, Camillo (1989). Der Städtebau nach seinen künstlerischen Grundsätzen. Columbia University, Studies in Art History, n. 3.
مجله علمی
دوره 8، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1395
صفحه 251-277

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 25 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 آذر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار