نابرابری فضایی و رابطة مرکزـ پیرامون در ایران: ارائة یک مدل نظری با استفاده از روش نظریه‌پردازی لینهام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

ساختار کشور ایران، با وجود اینکه از ثروت و قدرت و منابع زیادی برخوردار است و تلاش‏های زیادی جهت تعادل منطقه‏ای در آن صورت گرفته، به سمت نابرابری فضایی متمایل شده و ساختار مرکز‌ـ پیرامونی را به منزلة الگوی غالب در کشور نمودار ساخته است. این ساختار به‌وجودآمده حاصل عوامل و نیروها و جریان‏های بسیار زیادی است. بنابراین، در این تحقیق هدف تبیین یک مدل نظری از نابرابری فضایی در کشور با استفاده از روش نظریه‏پردازی لینهام است. در این روش 5 گام وجود دارد که در گام اول یعنی مفهوم‏سازی با استفاده از روش فراترکیب و نرم‌افزار MAXQDA مدل نظری تدوین شده است. نتیجة به‌دست‌آمده حاکی از آن است که مفاهیم گفتمان تئوری‌محور وابسته به زمینه، وابسته‌سازی و تمرکزگرایی، عملکرد معکوس برنامه‏های توسعه، روابط نابرابر قدرت، نابرابری منافع و ثروت (نابرابری اقتصادی)، سیاست‏گذاری و مدیریت نامطلوب، وجود مدیریت محلی و منطقه‏ای ضعیف در برابر قدرت مرکزی، توزیع نامتوازن جمعیت و فعالیت در فضای جغرافیایی، جغرافیای نامتوازن مواهب طبیعی در قالب سه گفتمان ایدئولوژی‌محور و اقتصاد سیاسی‌محور و زمینه‌محور باعث ایجاد نابرابری فضایی و شکل‌گیری رابطة مرکزـ پیرامونی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیم‏زاده، عیسی؛ محمد اسکندری‏ثانی (1389). «کاربرد تحلیل عاملی در تبیین الگوی فضایی توسعه و توسعه‌نیافتگی شهری‌ـ منطقه‏ای در ایران»، جغرافیا و توسعه، ش 17، صص 7-28.
اکبری، یونس؛ محمدحسین بوچانی؛ سراج‏الدین محمودیانی (1399). «دلایل و مسائل اجتماعی مرتبط با مهاجرت از دیدگاه مهاجران محلة خلیج‏فارس شمالی شهر تهران»، مطالعات جمعیتی، د 6، ش 1، صص 129-157.
آقایی، فاطمه؛ علی سلطانی؛ محمد حسین‏پور (1399). «شناسایی اولویت‏های توسعه، به منظور توسعة متوازن منطقه، با به‌کارگیری شاخص‏های مرکزیت شبکه»، آمایش سرزمین، د 12، ش 2، صص 275-298.
بوچانی، محمدحسین؛ مظفر صرافی؛ جمیله توکلی‏نیا؛ علی دشتی‏ (1396). «تحلیل ساختاری حاکمیت ملی و مدیریت محلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتو رویکرد حکمروایی شایسته‌شهری»، مطالعات میان‏رشته‏ای در علوم انسانی، د 9، ش 2، پیاپی 34، صص 211-236.
پری‌زادی، طاهر؛ حجت میرزاده (1397). «توسعة منطقه‏ای در ایران با رویکرد عدالت توزیعی»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، س 18، ش 50، صص 179-198.
پوراصغر سنگاچین، فرزام؛ اسماعیل صالحی؛ مرتضی دیناروندی (1391). «سنجش سطح توسعه‌یافتگی استان‏های کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی»، آمایش سرزمین، د 4، ش 2، صص 5-26.
توکلی، مرتضی؛ آرام ابراهیمی؛ سمیرا حمیدی تهرانی (1397). «تحلیل الگوی منطقه‏بندی آمایش سرزمین در ایران از پسامشروطه تا به حال»، برنامه‏ریزی و آمایش فضا، د 22، ش 1، صص 85-123.
جعفری، فیروز؛ سونیا کرمی؛ افشار حاتمی؛ هانیه اسدزاده (1399). «تحلیل فضایی توسعة منطقه‏ای کشور بر مبنای شاخص‏های اجتماعی»، آمایش سرزمین، د 12، ش 1، صص 1-28.
حافظ‏نیا، محمدرضا؛ مصطفی قادری‌حاجت (1393). «بی‏عدالتی ‌فضایی ‌و‌ مخاطرات ‌انسانی (مطالعة موردی:‌ استان‌ سیستان ‌و ‌بلوچستان)»، مدیریت مخاطرات محیطی، د 1، ش 2، صص 83-100.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1398). «بنیادهای بی‏عدالتی فضایی در ایران»، آمایش سیاسی فضا، د 1، ش 2، صص 117-127.
حافظ‏نیا، محمدرضا؛ مصطفی قادری‌حاجت؛ زهرا احمدی‏پور؛ عبدالرضا رکن‏الدین افتخاری؛ محمد گوهری (1394). «طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی (مطالعة موردی: ایران)»، برنامه‏ریزی و آمایش فضا، د 19، ش 1، صص 33-52.
حیدری، علی (1393). «تحلیل ابعاد کالبدی‌ـ فضایی تمرکزگرایی در نظام شهری ایران»، مسکن و محیط روستا، ش 147، صص 83-100.
داداش‏پور، هاشم؛ نینا الوندی‌پور (1398). «واکاوی رویکرد فضایی عدالت در پژوهش‌های نابرابری منطقه‌ای؛ مروری نظام‌مند در حوزة میان‌رشته‌ای»، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، د 10، ش 3، پیاپی 43، صص 79-112.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1395). «عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران؛ فرامطالعة چارچوب نظری مقاله‏های علمی موجود»، هنرهای زیبا، د 21، ش 3، صص 67-80.
داداش‏پور، هاشم؛ فرامرز رستمی (1398). «سازوکارها و قانونمندی‏های حاکم بر قفل‏شدگی توسعة منطقه‏ای در استان خوزستان»، مطالعات میان‏رشته‏ای در علوم انسانی، د 11، ش 3، پیاپی 43، صص 109-138.
داداش‏پور، هاشم؛ فردیس سالاریان (1397). «تحلیل الگوهای فضایی رشد شهری در مناطق کلان‌شهری ایران (مطالعة موردی: مناطق کلان‌شهری تهران، مشهد، اصفهان، و شیراز)»، آمایش سرزمین، د 10، ش 1، صص 117-138.
رهنمایی، محمدتقی (1388). «دولت و شهرنشینی در ایران (مبانی و اصول کلی نظریة توسعة شهر و شهرنشینی در ایران)، پژوهش‏های بوم‏شناسی شهری، ش 1، صص 143-165.
رهنمایی، محمدتقی؛ شهروز وثوقی‏لنگ (1392). «تحلیلی بر توسعة منطقه‏ای ایران از منظر اقتصاد سیاسی»، جغرافیا، س 11، ش 39، صص 33-51.
زحمت‏کش، ابراهیم؛ عیسی ابراهیم‏زاده؛ نادر زالی (1399). «آسیب‏شناسی نظام برنامه‏ریزی منطقه‏ای در استان‏های ساحلی شمال کشور»، نگرش‏های نو در جغرافیای انسانی، س 12، ش 2، صص 1-16.
زروکی، شهریار؛ محمد عبدی سیدکلایی؛ آرمان یوسفی بارفروشی (1400). «تحلیل نقش بی‏ثباتی اقتصاد کلان بر نابرابری درآمد در ایران»، پژوهش‏های اقتصادی (رشد و توسعة پایدار)»، س 21، ش 4، صص 37-66.
زیاری، کرامت‏الله؛ باقر فتوحی مهربانی؛ حسین فرهادی‏خواه (1395). «بررسی راهکارهای ساماندهی و تمرکززدایی از تهران و طراحی الگوی بهینه»، آمایش سرزمین، د 8، ش 1، صص 1-34
سیف‏الدینی، فرانک؛ حسین منصوریان؛ احمد پوراحمد؛ درویش درویش‏زاده (1392). «پویایی فضایی‌ـ زمانی نظام شهری ایران (1335 ـ 1390)»، پژوهش‏های جغرافیایی برنامه‏ریزی شهری، د 1، ش 1، صص 21-42.
شریف‏زادگان، محمدحسین؛ بهزاد ملک‏پور اصل (1395). «چارچوب یکپارچة توسعة درون‌زای منطقه‏ای در ایران»، تحقیقات اقتصادی، د 51، ش 1، صص 137-154.
شریف‏زادگان، محمدحسین؛ سحر ندایی طوسی (1394). «چارچوب توسعة فضایی رقابت‏پذیری منطقه‏ای در ایران، موردپژوهی: استان‏های سی‌گانه»، هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، سال 20 ، ش 3، صص 5-20.
شکیبایی، علی‌رضا؛ محمدحسین امجدی (1400). «نابرابری مسکن شهری در استان‏های ایران»، نظریه‏های کاربردی اقتصاد، س 8، ش 3، صص 1-28.
شیخ‌بگلو، رعنا؛ مسعود تقوایی؛ حمیدرضا وارثی (1392). «تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‏های توسعه در شهرستان‏های ایران»، رفاه اجتماعی، س 12، ش 26، صص 215-245.
صرافی، مظفر (1394). «توسعة منطقه‏ای و عدالت فضایی»، دومین نشست تخصصی توسعة منطقه‏ای استان سمنان، انجمن آمایش سرزمین ایران.
ــــــــــــــ (1398). «بازکاوی توسعه‏ای از نوع دیگر برای پایداری ایران»، برنامه‏ریزی و آمایش فضا، د 23، صص 17-29.
صرافی، مظفر؛ محمدحسین شریف‏زادگان؛ ناصر نجاتی (1395). «واکاوی پدیدة شهر‌ـ منطقه و الزامات مفهومی آن برای نواحی شهری ایران (مطالعة موردی: منطقة کلان‌شهری مشهد)»، جغرافیا و توسعه، ش 45، صص 1-18.
صرافی، مظفر؛ ناصر نجاتی (1393). «رویکرد نومنطقه‏گرایی در راستای ارتقای نظام مدیریت توسعة فضایی ایران»، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، د 46، ش 4، صص 857-874.
عبدالله‏زاده، غلام‌حسین؛ ابوالقاسم شریف‏زاده (1391). «سطح‏بندی توسعة منطقه‏ای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی)»، مطالعات و پژوهش‏های شهری و منطقه‏ای، س 4، ش 13، صص 41-62.
غفاری‏فرد، محمد (1398). «بررسی روند سیاست‏گذاری توسعه و توازن منطقه‏ای طی برنامه‏های توسعه در ایران و ارائة راهبردهای اساسی»، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، د 9، ش 30، صص 21-41.
فرجی‌راد، خدر؛ غلام‌رضا کاظمیان؛ عبدالرضا رکن‏الدین افتخاری (1392). «آسیب‏شناسی سیاست‏های توسعة منطقه‏ای در ایران از دیدگاه رویکرد نهادی»، فرایند مدیریت و توسعه، د 26، ش 2، پیاپی 84، صص 27-85.
فطرس، محمدحسن؛ یعقوب فاطمی زردان (1399). «مقایسة تطبیقی روند توسعه و میزان نابرابری استان‏های کشور طی سه مقطع 1385، 1390، و 1395 رویکرد مرکزـ پیرامون»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، س 9، ش 35، صص 63-89.
قادری‌حاجت، مصطفی؛ زکیه آفتابی (1398). «تحلیل فقر از منظر عدالت فضایی (مطالعة موردی: استان‏های شمالی ایران)»، جغرافیا و توسعه، ش 57، صص 95-110.
قادری‌حاجت، مصطفی؛ محمدرضا حافظ‏نیا (1397). «راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی در ایران»، پژوهش‏های جغرافیای سیاسی، س 3، ش 1، صص 25-57.
قادری‌حاجت، مصطفی؛ حسین مختاری‌هشی (1397). «عدالت فضایی در ایران و سامان‏دهی سیاسی ـ فضایی شهر تهران»، آمایش سیاسی فضا، د 1، ش 1، صص 31-38.
قنبری، ابوالفضل؛ میرنجف موسوی (1390). «قطب‏های رشد به مثابة رویکردی در عدم تعادل ناحیه‏ای ایران»، فضای جغرافیایی، س 11، ش 34، صص 50-72.
کریمی موغاری، زهرا؛ جواد براتی (1396). «تعیین سطح نابرابری منطقه‏ای استان‏های ایران: تحلیل شاخص ترکیبی چندبعدی»، پژوهش‏های رشد و توسعة اقتصادی، س 7، ش 26، صص 49-70.
لشگری تفرشی، حسان (1397). «تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدة معاصر»، دولت‏پژوهی (مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی)، س 4، ش 16، صص 39-72.
لطفی، صدیقه؛ مجتبی شهابی شهمیری؛ ساسان روشناس (1394). «بررسی ارتباط بین ساختار فضایی و نابرابری‏های منطقه‏ای در استان‏های کشور»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، س 6، ش 21، صص 15-29.
مصیب‏زاده، علی؛ اسماء مظفری‏نیا؛ محسن شبستر (1400). «تحلیلی بر نابرابری‏های فضایی و سنجش وضعیت توسعة منطقه‏ای در استان‏های ایران»، جغرافیا و مطالعات محیطی، س 10، ش 40، صص 71-84.
مولایی هشجین، نصرالله؛ چیا صالحی بابامیری (1396). «مدل پیشنهادی راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا در برنامه‏ریزی‏های منطقه‏ای ایران»، مهندسی جغرافیایی سرزمین، د 1، ش 1، صص 1-12.
میرعمادی، طاهره (1391). «مدارهای توسعه‌نیافتگی و تأثیر آن‌ها بر نظام ملی نوآوری در ایران»، سیاست علم و فناوری، س 5، ش 1، صص 17-30.
نظم‏فر، حسین؛ سمیه محمدی حمیدی؛ مجید اکبری (1397). «بررسی نابرابری‏های توسعه در استان‏های کشور در راستای تحقق توسعة پایدار»، مجلس و راهبرد، س 25، ش 94، صص 297-340.
ولی‌قلی‏زاده، علی (1395). «تحلیل فضایی تأثیرات تمرکزگرایی در شکل‏گیری نابرابری‏های فضایی‌ـ سرزمینی»، پژوهش‏های جغرافیای سیاسی، س 1، ش 4، صص 139-168.
یاسوری، مجید؛ حسین حاتمی‏نژاد؛ هانیه اسدزاده (1394). «بررسی علل و چگونگی تمرکزگرایی تهران در سه دهة گذشته»، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، د 47، ش 2، صص 315-336
References
Abdollahzade, G. & Sharifzadeh, A. (2012). "Classifying regional development in Iran (Application of Composite Index Approach)", Urban Regional Studies & Research, 13(4), pp. 41-62. (in Persian)
Aghaei, F., Soltani, A., & Hosseinpoor, M. (2021). "Identifying Development Priorities for Balanced Regional Development Using Network Centrality Indicators", Journal of Town & Country Planning, 12(2), pp. 275-298. (in Persian)
Akbari, Y., Boochani, M.H., & Mahmoudiani, S. (2020). "Reasons and Social Problems related to Migration from the Perspective of Immigrants in the North Persian Gulf Neighborhood District in Tehran City", Iranian Population Studies, 6(1), pp. 129-157. (in Persian)
Boochani, M.H., Sarrafi, M., Tavakolinam, J., & Dashti, A. (2017). "Structural analysis of national government and local management in the Iranian constitution on the basis of good urban governance", Interdisciplinary Studies in the Humanities, 9(2), pp. 211-236. (in Persian)
Dadashpoor, H. & Alvandipour, N. (2016). "Spatial Justice in Urban Scale in Iran; Meta- Study of Selected Articles’ Theoretical Famework", Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 21(3), pp. 67-80. (in Persian)
------------------------------------------- (2018). "Spatial Justice and Regional Inequality: An Interdisciplinary Systematic Review", Interdisciplinary Studies in the Humanities, 10(3), pp. 79-112. (in Persian)
Dadashpoor, H. & Rostami, F. (2019). "Mechanisms and Rules Governing the Lock-in of Regional Development in Khuzestan Province of Iran", Interdisciplinary Studies in the Humanities, 11(3), pp. 109-138. (in Persian)
Dadashpoor, H. & Salarian, F. (2018). "Spatial patterns analysis of urban growth in Iran metropolitan regions (Case study: Tehran, Mashhad, Isfahan, and Shiraz metropolitan regions)", Journal of Town & Country Planning, 10(1), pp. 117-138. (in Persian)
Ebrahimzadeh, E., Eskandarei, M., & Esmaeilnegad, M. (2010). "Factor Analysis Application in Explanation of Spatial Pattern of Developed and Under- Developed Urban- Regional in Iran", Geography & Development Iranian Journal, 17(17), pp. 7-28. (in Persian)
Farajirad, K., Kazemian, G., & Rokneddin Eftekhari, A. (2013). "Pathology of Regional Development Policies in Iran: An Institutional Approach", Journal of Process Development & management, 26(2), pp. 27-58. (in Persian)
Fotros, M.H. & Fatemi Zardan, Y. (2020). "Comparative Comparison of the Development Process and the Inequality of Provinces of the Country in the Periods of 1380, 1390, and 1395: The Core-Periphery Approach", Applied Economics Studies, Iran, 9(35), pp. 63-89. (in Persian)
Ghaderi-Hajat, M. & Aftabi, Z. (2020). "Analysis of poverty from perspective of spatial justice, case study: the northern provinces of Iran", Geography & Development Iranian Journal, 17(57), pp. 95-110. (in Persian)
Ghaderi-Hajat, M. & Hfeznia, M.R. (2019). "Codification strategies for achieving spatial justice in Iran", Korean Spatial Information Society, https://doi.org/10.1007/s41324-019-00300-1
Ghaderi-Hojjat, M. & Mokhtari-Hashi, H. (2018). "Space Justice in Iran and the Political Organization of Space in Tehran", Journal of Political Spatial Planning, 1(1), pp. 31-38. (in Persian)
Ghaderi-Hojjat, M. & Hafeznia, M. (2019). "Strategies for Achieving Spatial/Geographic Justice in Iran", Journal of Research Political Geography Quarterly, 3(1), pp. 25-57. (in Persian)
Ghaffaryfard, M. (2019). "Review the process of development policy and regional balance during development plans in Iran (SWOT approach)", Strategic Studies of Public Policy, 30(9), pp. 21-41. (in Persian)
Ghanbari, A. & Mousavi, M. (2011). "Growth poles as an approach in the imbalance of regions of Iran", Quarterly Journal of Geographical Space, 11(34), pp. 50-72. (in Persian)
Hafeznia, M.R., Ghaderi-Hajat, M., & Ahmadi-Poor, Z. (2015). "Designing a spatial justice measurement model; Case Study: Iran", The Journal of Spatial Planning, 19(1), pp. 33-52. (in Persian)
Hafeznia, M.R. & Ghaderi-Hajat, M. (2019). "Foundations of Spatial Injustice in Iran", Journal of Political Spatial Planning, 1(2), pp. 117-127. (in Persian)
----------------------------------------------- (2015). "Spatial Injustice and Human Hazards (Case Study: Sistan and Baluchestan Province)", The Journal of Environmental Hazards Management, 1(2), pp. 131-148. (in Persian)
Heidari, A. (2014). "Analysis of Physio-Spatial Aspects of Centralization in Iranian Urban System", Housing And Rural Environment, 33(147), pp. 83-100. (in Persian)
Jafari, F., Karami, S., Hatami, A., & Asadzadeh, H. (2020). "Spatial Analysis of Regional Development of the Country based on Social Indicators", Journal of Town & Country Planning, 12(1), pp. 1-28. (in Persian)
Johnson, EAJ. (1970). The organization of space in developing countries, Cambridge: Harvard University Press.
Karimi Moughari, Z. & Barati, J. (2017). "Determining the Level of Regional Inequality in Provinces of Iran: Analysis of Multidimensional Composite Index", Quarterly Journal Of Economic Growth And Development Research, 7(26), pp. 49-70. (in Persian)
Kuckartz, U. & Rädiker, S. (2019). "Analyzing Qualitative Data with MAXQDA", Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH, part of Springer Nature 2019.
Lashgari Tafreshi, E. (2019). "An Investigation for causes of Centralized Governance evolution in Iran in the current century in the viewpoint of Political Geography", State Studies, 4(16), pp. 39-72. (in Persian)
Lotfi, S., Shahabi Shahmiri, M., & Roushenas, S. (2016). "Examining the Relationship between Spatial Structure and Regional Disparities in the Provinces of Iran", Journal of Arid Regions Geographics Studies, 6(21), pp. 15-29. (in Persian)
Lynham, Susan A. (2002). "The General Method of Theory-Building Research in Applied Disciplines", Advances in Developing Human Resources, Vol. 4, No. 3, August 2002 221-241 Copyright 2002 Sage Publications.
Mir-Emadi, T. (2012). "The Vicious Circles of Underdevelopment and Their Impacts on the National Innovation System in Iran", Journal of Science and Technology Policy, 5(1), pp. 17-30. (in Persian)
Molaei, N. & Salehi babamiri, Ch. (2017). "Proposed Model for Space Geographic Engineering Strategy in Iran's Regional Planning", Geographical Engineering of Territory, 1(1), pp. 1-12. (in Persian)
Mosayyebzadeh, A., Mozafari-Niya, A., & Shabestar, M. (2021). "Analysis of Spatial Inequalities and Assessing Of Regional Development Statuse In The Provinces Of Iran", Journal of Geography and Environmental Studies, 10(40), pp. 71-84. (in Persian)
Nazmfar, H., Mohammadi Hamidi, S., & Akbari, M. (2018). "The Inequality of Development in the Provinces in Order to Achieve Sustainable Development", Majlis and Rahbord, 25(94), pp. 297-340. (in Persian)
Parizadi, T. & Mirzazadeh, H. (2018). "Analysis of Factors Affecting Regional Development in Iran", Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 18(50), pp. 179-198. (in Persian)
Paterson, B., Thorne, C. C., & Jillings, C. (2001). Meta- study of qualitative health research: a practical guide to meta-analysis, meta-synthesis. California, Sage.
Pourasghar Sangachin, F., Salehi, E., & Dinarvandi, M. (2013). "Measurement of the Development Level of Iran's Provinces with Factor Analysis Approach", Journal of Town & Country Planning, 4(2), pp. 5-26. (in Persian)
Prange, J. (2009). Spatial Justice: A new frontier in planning for just, sustainable communities [Dissertation], Medford: Tufts University, 2009.
Rahnamaei, M.T. (2009). "Government and Urbanization in Iran (General Principles and Principles of Theory of Urban Development and Urbanization in Iran", Journal of Urban Ecology Research, 1, pp. 143-165. (in Persian)
Rahnamaei, M.T. & Vosoughilang, S. (2013). "An Analysis of the Regional Development of Iran from the Perspective of Political Economy", Journal of Geography, 11(39), pp. 33-51. (in Persian)
Sarrafi, M. & Nejati allaf, N. (2015). "New Regionalism Approach for Improving the System of Spatial Development Management in Iran", Human Geography Research Quarterly, 46(4), pp. 857-874. (in Persian)
Sarrafi, M. (2015). "Regional Development and Spatial Justice, The Second Specialized Conference on Regional Development of Semnan Province", Iran Land Management Association. (in Persian)
------------------- (2019). "Another type of development review for Iran's sustainability", The Journal of Spatial Planning, 23(1), pp. 17-29. (in Persian)
Sarrafi, M., Sharifzadegan, M H., & Nejati, N. (2017). "Areas in Analysis the Phenomenon of City-region And its Conceptual Requirements for Urban Iran (Case study: Mashhad Metropolitan Region)", Geography & Development Iranian Journal, 14(45), pp. 1-18. (in Persian)
Saunders, M., Lewis, Ph., & Thornhill, A. (2009). Research methods for business students, Fifth edition, Harlow: Pearson Education.
Seifoldini, F., Mansourian, H., Pourahmad, A., & Darvishzadeh, R. (2014). "Spatial- Temporal Dynamics of Iran’s Urban System (1956-2011)", Geographical Urban Planning Research, 1(1), pp. 21-42. (in Persian)
Shakibaie, A. & Amjadi, M.H. (2021). "Urban Housing Inequality in Iranian Provinces", Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 8(3), pp. 1-28. (in Persian)
Sharifzadegan, M.H. & Malekpour Asl, B. (2016). "Integrated Regional Endogenous Development Framework in Iran", Journal of Economic Research, 51(1), pp. 137-154. (in Persian)
Sharifzadegan, M H. & Nedae Tousi, S. (2015). "Iran's Regional Competitiveness Spatial Development Framework Case Study: 30 Provinces of Iran", Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 20(3), pp. 5-20. (in Persian)
Sheykh-Beygloo, R., Taghvaeei, M., & Varesi, H. (2012). "The Spatial Analysis of Deprivation and Inequalities of Development in Sub-provinces of Iran", Social Welfare Quarterly, 12(26), pp. 215-245. (in Persian)
Tavakoli, M., Ebrahimi, A., & Hamidi Tehrani, S. (2018). "Analysis of Iran spatial planning zoning pattern from post-Constitutional", The Journal of Spatial Planning, 22(1), pp. 85-123. (in Persian)
Valigolizadeh, A. (2017). "Spatial Analysis of the Effects of Centralization in the Formation of Spatial – Territorial Inequalities in Iran", Journal of Research Political Geography Quarterly, 1(4), pp. 139-168. (in Persian)
Yasouri, M. (2015). Environmental justice a way to achieve national sustainable development, Tehran, Center for Islamic Model Development.
Yasouri, M., Hataminejad, H., Asadzadeh, H. (2015). "Analysis of the Causes and Circumstances of Tehran Centralization in the Past Three Decades", Human Geography Research Quarterly, 47(2), 315-336. (in Persian)
Zahmatkesh, E., Ebrahimzadeh, I., & Zali, N. (2020). "Pathology of regional planning system in the coastal provinces of the north of the country", Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, 12(2), p. 1-16. (in Persian)
Zaroki, S., Abdi Seyyedkolaee, M., & Yousefi Bar-Furushi, A. (2021). "Analyzing the Role of Macroeconomic Instability on Income Inequality in Iran", The Economic Research, 21(4), pp. 37-66. (in Persian)
Ziari, K., Fotouhi Mehrabani, B., Farhadi-Khah, H. (2016). "Investigating of Reorganization and Decentralization Strategies of Tehran and Offering the Optimal Pattern", Journal of Town & Country Planning, 8(1), pp. 1-34. (in Persian)