بررسی فرایند کاربست توسعة راهبردیِ شهر ملارد با استفاده از مدل Meta SWOT

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری و مدرس گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

راهبرد توسعة شهری ‌(CDS) ‌با هدف کاهش فقر و توسعة پایدار و ارتقای مشارکت و ایجاد حکمروایی خوب شهری مطرح شده و در چند سال اخیر توجه بسیاری از محافل علمی ایران را نیز به خود معطوف کرده است. این رویکرد می‌تواند جایگزین برنامه‌های غیرمنعطف قبلی در بهبود بحران‌های پیش رو در همة شهرهای ایران شود. روشن است که در صورت عدم استفاده از راهبردهای نوین توسعة شهری و بهره‌گیری از روش‌ها و سیاست‌های قدیمی نمی‌توان مسائل و مشکلاتِ شهرهای کشورمان را حل کرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل وضع موجود شهر ملارد با استفاده از مدل Meta SWOT و ارائة راهبردهای مؤثر جهت توسعة پایدار این شهر است. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی و از نظر هدف کاربردی مبتنی بر روش‌های کمّی و کیفی است. جامعة آماری این پژوهش 5۰ نفر از مسئولان و مدیران شهری ملارد است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در قالب این مدل کاهش منابع آب و مهاجرت بی‏رویه و به‌خصوص افزایش جمعیت افغان‌ها در ترکیب جمعیت شهر و آسیب‌های اجتماعی مهم‌ترین موانع توسعة پایدار شهری ملارد هستند که باید در فرایند برنامه‌ریزیِ راهبردی توسعة این شهر مورد توجه قرار گیرند. همچنین در بین عوامل مؤثر بر توسعة پایدار شهر ملارد بسترهای مناسب فعالیت‌های کشاورزی و صنایع تبدیلی و تکمیلی و تنوع قومی و فرهنگی دارای تناسب راهبردی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احدنژاد، محسن؛ محمدتقی حیدری؛ اصغر تیموری؛ حسین طهماسبی (1397). «تحلیلی بر شاخص‏های استراتژی توسعة شهری با رویکرد برنامه‏ریزی استراتژیک (مطالعة موردی: شهر زنجان)»، مطالعات عمران شهری، د 2، ش 5، ص 4 ـ 23.
آذرگون، نادر؛ سید امیر منصوری؛ ناصر براتی (1397). «ارائة شاخص ِ سنجش و ارزیابی توسعة پایدار شهری در طرح‌های توسعة راهبردی شهری (CDS) با استفاده از مدل کارت امتیاز متعادل»، آرمان‌شهر، د 11، ش 23، ص 265 ـ 281.
اشرفی، یوسف (1388). «CDS، رویکردی جدید در برنامه‌ریزی شهری در رویکرد تحلیلی»، مدیریت شهری، س 7، ش 23، ص 89 ـ 104.
امان‏پور، سعید؛ رضا احمدی؛ سجاد منفرد؛ ذبیح‏الله ترابی (1392). «بررسی و تحلیل روند شکل‏گیری نخست‌شهری در سطح استان خوزستان طی سال‏های 1335 ـ 1390»، تاریخ اجتماعی و اقتصادی، س 2، ش ۱، ص 19 ـ 50.
برزگر، علی (1391). «بررسی تغییر و تحول در فرایند توسعة شهری (نمونة موردی: شهر ملارد)»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران‌مرکز.
پیرسرائی، آرش؛ عباس شیری؛ حسن‌علی مؤذن‌زادگان (1397). «رابطة سرمایة اجتماعی با پیشگیری از جرم (مورد مطالعه: شهرستان ملارد)»، مدیریت سرمایة اجتماعی، د 5، ش 1، ص 25 ـ 42.
تلیار، مریم؛ یاسر عربی (1392). «استراتژی توسعة شهری رویکردی راهبردی در فرایند مدیریت شهری»، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهری اسلامی.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ امین فرجی ملایی (1390). «امکان‌سنجی اجرای طرح‌های استراتژی توسعة شهری در ایران»، مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، د 2، ش 8، ص 55 ـ 76.
خزایی، مصطفی؛ عقیل اجاق (1396). «CDS، رویکردی کارآمد در حل مسائل شهری ایران»، اولین کنگرة بین‌المللی معماری، هنر و تحقیقات شهری، ایرانی‌ـ اسلامی.
رضایی، محمدرضا؛ امیررضا خاوریان؛ رامین چراغی (1394). «برنامه‌ریزی راهبردی فضایی شهرهای کوچک‏اندام با استفاده از مدل SWOT-Meta (مطالعة موردی: شهر تفت در استان یزد)»، پژوهش‏های جغرافیای برنامه‏ریزی شهری، د 3، ش 4، ص 467 ـ 486.
سلیمی‌سبحان، محمدرضا؛ عیسی ابراهیم‌زاده؛ کامران منصوری (1398). «بررسی و تحلیل شاخص‌های راهبرد توسعة شهری (مطالعة موردی: شهر کازرون)»، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم‌انداز جغرافیایی)، د 14، ش 2، ص 427 ـ 440.
شیخی، عبدالله؛ احمد پوراحمد؛ حسین حاتمی‌نژاد؛ ابراهیم شریف‌زاده اقدم (۱۳۹۶). «تحلیل وضعیت پیرانشهر بر اساس شاخص‌های استراتژی توسعة شهری (CDS)»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، س 7، ش ۲۵، ص 35 ـ 58.
طرح تفصیلی شهر ملارد (1393). مهندسین مشاور باوند.
طرح جامع شهر ملارد (ساختاری‌ـ راهبردی) (1390). مهندسین مشاور باوند.
عاقلی، مهراب (1396). «استراتژی توسعة شهری (CDS) کنارک»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة برنامه‌ریزی شهری، گرایش به‌سازی و نوسازی شهری، استاد راهنما: محمدرحیم رهنما.
عباسی، مراد؛ عبدالطیف کاروانی (1399). «رابطة بین فرهنگ فقر و جرم در مناطق حاشیه‏نشین»، پژوهشهای اطلاعاتی و جنایی، د 15، ش 1، ص 33 ـ 50.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ حسین کماسی (1397). «ارزیابی شاخص‌های استراتژی توسعة شهری (CDS) در کلان‌شهر کرمانشاه»، جغرافیا و توسعة فضای شهری، س 5، ش 1، ص 193 ـ 210.
قره‏گزلو، علی‌رضا؛ معصومه علی‌زاده (1391). «ارزیابی تناسب اراضی برای استقرار صنایع به روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی‌ـ منطق فازی Fuzzy-AHP (مطالعة موردی: شهرستان ملارد)»، سنجش‌ از دور و سامانة اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی (کاربرد سنجش‌ از دور و  GISدر علوم منابع طبیعی)، د 3، ش 4، ص 1 ـ 24.
کریمی، فریده؛ علی‌رضا عبدالله‌زاده‌فرد؛ علی شکور (1396). «نقش راهبرد توسعة شهری در توسعة پایدار شهری (مطالعة موردی: منطقة 3 شهرداری شیراز)»، پژوهش‏های بوم‏شناسی شهری، س 9، ش 1، ص 91 ـ 104.
گرجی‌پور، فاطمه (1399). «چشم‌اندازسازی مشارکتی در فرایند راهبرد توسعة شهری (CDS) شهر گچساران تا سال 1406»، رهیافتی در مدیریت بازرگانی، ش 2، ص 831 ـ 843.
گودرزی، سایه؛ حسن یگانگی؛ مجتبی یوسفی؛ ناصر شهابی (1396). «تحلیل وضعیت آسیب‌پذیری بناهای شهرستان ملارد در برابر بحران زلزله بعد از فعال شدن گسل ماهدشت اشتهارد و وقوع زلزله‌های اخیر»، چهارمین همایش بین‌المللی مهندسی سازه.
مرکز آمار ایران 1400.
نصرتی، کاظم؛ علی رجبی؛ مجتبی صیادی (1397). «تحلیل و طبقه‌بندی کیفیت آب شـرب شهرستان ملارد‌ـ تهران با استفاده از تکنیک‌های آماری چندمتغیره»، هیدروموفولوژی، د 5، ش 15، ص 171 ـ 190.
نصرتی، کاظم؛ مجتبی صیادی؛ رجب رضاپور (1396). «بررسی روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی شهرستان ملارد»، چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست.
References
Abbasi, M. & Caravani, A-L (2020). “The Relationship between the Culture of Poverty and Crime in Marginal Areas”, Journal of Intelligence and Criminal Research, Vol. 15, NO. 1, pp. 33-50. (in Persian)
Aghili, M. (2017). “Urban Development Strategy (CDS) Konarak”, Master Thesis in Urban Planning, majoring in Urban Improvement and Renovation, Supervisor: Mohammad Rahim Rahnama. (in Persian)
Ahadnejad, M., Heidari, M-T., Teymouri, A., & Tahmasebi, H. (2018). “Analysis of Urban Development Strategy Indicators with Strategic Planning Approach (Case Study: Zanjan City)”, Quarterly Journal of Urban Development Studies, Vol. 2, No. 5, pp. 4-23. (in Persian)
Akbar, N., Moayedfar, R., & Mirzaie Khondabi, F. (2018). Analyzing Livability in the Distressed Areas of Isfahan City with an Emphasis on City Development Strategy, pp. 37-54.
Ali-Akbari, E. & Kamasi, H. (2019). “Evaluation of Urban Development Strategy (CDS) Indicators in Kermanshah Metropolis”, Quarterly Journal of Geography and Urban Development, Fifth Year, No. 1, pp. 193-210. (in Persian)
Amanpour, S., Ahmadi, R., Monfared, S., & Torabi, Z. (2013). “Investigation and analysis of the first urban formation process in Khuzestan province during 1957-2012”, Research Journal of Social and Economic History, second year, No. 1, pp. 19-50. (in Persian)
Asefi, S., João, M., & Gonçalves, C. (2020). “Transitions between Centralization and Metapolization: From City Development Strategy (CDS) to Peri-Urban Development Strategy (PDS)”, Sustainability 2020, 12, 10653; doi:10.3390/su122410653, pp 1-24.
Ashrafi, Y. (2009). “CDS, A New Approach to Urban Planning in an Analytical Approach”, Quarterly Journal of Urban Management, Year 7, No. 23, pp. 89-104. (in Persian)
Azargun, N., Mansouri, S.A., & Barati, N. (2018). “Presenting indicators for measuring and evaluating sustainable urban development in urban strategic development plans (CDS) using balanced scorecard model”, Armanshahr Quarterly, Vol. 11, No. 23, pp. 265-281. (in Persian)
Barzegar, A. (2012). “Study of change and transformation in the process of urban development (case study; Mallard city)”, Master Thesis in Geography and Urban Planning, Islamic Azad University - Tehran Markaz. (in Persian)
Barney, J. B.(1991), “Firm Resources and Sustained Competitive Advantage”, Journal of Management, Vol. 17, No. 1, pp. 99-120
Benites, A. J. & Andr´e Felipe Sim˜oes (2021). “Assessing the urban sustainable development strategy: An application of a smart city services sustainability taxonomy”, Ecological Indicators 127 (2021) 107734, pp. 1-11.
CDS in China: A Manual (2006) www.citiesallianc.org.
Cities Alliance (2012). Annual Report 2012, www.cities allianc.org.
City Alliance (2004). Guide to City Development Strategies Improving Urban Performance, First printing. Downloaded from www.Citiesalliance. Org.
City Development Strategy Hyderabad United Nation Human Settlement Programme (UN-HABI-TAT), 2004.
Detailed plan of Mallard city (2014). Bavand consulting engineers. (in Persian)
Gharagozlo, A. & Alizadeh, M. (2012). “Land Suitability Assessment for Establishment of Industries by Fuzzy-AHP Hierarchical Analysis Process (Case Study: Mallard County)”, Quarterly Survey Quarterly and Geographic Information System in Natural Resources (Application of Survey in Natural Resources), Vol. 3, No. 4, pp. 1-24. (in Persian)
Gorjipour, F. (2020). “Participatory Visioning in the Process of Urban Development Strategy (CDS) in Gachsaran until 1406”, Approach Journal in Business Management, No. 2, pp. 831-843. (in Persian)
Hatami-Nejad, H. & Faraji-Mollai, A. (2011). “Feasibility Study of Urban Development Strategy Plans in Iran”, Journal of Regional Urban Studies and Research, Vol. 2, No. 8, pp. 55-76. (in Persian)
Jiaping, W. (2008). Local Planning and Global Implementation: Foreign Investment and Urban Development of Pudong, Shanghai, Habitat International, Vol. 34, pp. 8-19.
Karimi, F., Abdollahzadeh-Fard, A., & Shakur, A. (2017). “The Role of Urban Development Strategy in Sustainable Urban Development, Case Study: District 3 of Shiraz Municipality”, Bi-Quarterly Journal of Urban Ecology Research, Year 9, Issue 1, pp. 91-104. (in Persian)
Kellett, L. (2007). The City of Saskatoon s Local Area planning program: A case study (Canada), pp. 159-167.
Khazaee, M. & Ajagh, A. (2017). “CDS An Effective Approach to Solving Iran's Urban Problems”, First International Congress of Architecture, Art and Urban Research, Iranian-Islamic. (in Persian)
Korah, I. (2021). “Smart urban development strategies in Africa? An analysis of multiple rationalities for Accra’s City Extension Project”, Smart Cities for Technological and Social Innovation, 2021, pp. 157-180.
Kostic, S. (2007). Formulation City of Nis Development Strategy. Newsletter.
Leng, K. (2005). Strategic environmental assesment in Hong Kong, Environmental International, pp. 483- 499.
Masika Grzegorz, Iwona Sagana, James W. Scotta (2021). Smart City strategies and new urban development policies in the Polish context, www.elsevier.com/locate/cities, pp. 1-9.
Master Plan of Mallard City (Structural-Strategic) (2011). Bavand Consulting Engineers. (in Persian)
Mcclamroch, J. (2001). “Strategic Planning: Politics, Leadership and Learning”, The Journal of Academic Librarianship, Vol. 27, pp. 9-26.
Nusrat, K., Sayadi, M., & Rezapour, R. (2017). “Study of the trend of groundwater quality changes in Mallard County”, the 4th International Conference on Environmental Planning and Management. (in Persian)
Pirsarai, A., Shiri, A., & Moazenzadegan, H.A. (2018). “The Relationship between Social Capital and Crime Prevention (Case Study: Mallard County)”, Social Capital Management Quarterly, Vol. 5, No. 1, pp. 25-42. (in Persian)
Rezaei, M., Khavarian, A., & Cheraghi, R. (2015). “Spatial Strategic Planning Of Small Towns Using SWOT-Meta Model Case Study: Taft city in Yazd province”, Urban Planning Geography Research, Vol. 3, No. 4, pp. 467-486. (in Persian)
Salimi-Sobhan, M., Ebrahimzadeh, I., & Mansouri, K. (2019). “A Study and Analysis of Urban Development Strategy Indicators (Case Study: Kazerun City)”, Quarterly Journal of Human Settlement Planning Studies (Geographical Perspective), Vol. 14, No. 2, pp. 427-440. (in Persian)
Sasanpour, F. & Mehrnia, S. (2012). “Comparative Survey of City Development Strategy in Several City of Worldwide”, Journal of Sustainable Development, Vol. 5, No. 4, pp. 192-204.
Sheikhi, A., Poorahmad, A., Hatami-Nejad, H., & Sharifzadeh Aghdam, E. (2017). “Analysis of Piranshahr Status Based on Urban Development Strategy Indicators (CDS)”, Journal of Urban and Regional Studies and Research, Year 7, No. 25, pp. 35-58. (in Persian)
Statistics Center of Iran (2021). (in Persian)
Steinberg, F. (2002). Strategic urban planning in Latin America: experiences of building and managing the future, HIS. Rotterdam, Netherland.
Teliar, M. & Arabi, Y. (2013). “Urban Development Strategy A Strategic Approach in the Urban Management Process”, Sixth National Conference on Urban Planning and Management with Emphasis on Islamic Urban Components. (in Persian)
UMP City Development Strategy Reports (2002) Urban Management Program city development strategy: A synthesis and lesson learned.
Wong, C. (2006). Indicator for Urban and Regional Planning, The Interply of Policy and Methods, Routledge Publisher, London and New York.
World Bank (2006). City Development Strategy (CDS) Program in China, supported by the Cities Alliance, Washington D. C, USA. http://web.Worldbank.org.
Zhao, H. & Xiuhua, Sh. (2021). Study on the Development Strategy of Tourism City Planning in Harbin under the Background of New Urbanization. IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 787 012055, pp. 1-5.