سالانه ۵ برابر مساحت شهر ساری می سوزد
گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد به طور متوسط سالانه ۱۶هزارو ۷۲۷ هکتار جنگل و مرتع در آتش می سوزد. از آنجا که مساحت شهر ساری سه هزارو ۵۰۰ هکتار است، می توان چنین نتیجه گرفت که سالانه پنج برابر مساحت شهر ساری در آتش می سوزد و از بین می رود. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی علل، آثار، چالش ها و راهکارهای مقابله با آتش سوزی در جنگل ها و مراتع کشور پرداخته است. بر اساس این گزارش، طبق اعلام سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از سال ۸۶ تا سال ۹۸، ۲۴هزارو ۵۵۵ فقره آتش سوزی در عرصه های طبیعی کشور رخ داده که ۱۳هزار و ۵۱۸ فقره آن در جنگل ها و ۱۱هزارو ۳۷ فقره آن در مراتع بوده است. در نتیجه این آتش سوزی ها ۱۰۷هزارو ۵۵۷ هکتار از جنگل ها و ۱۱۰هزارو ۳۵۸ هکتار از مراتع سوخته اند.
بنابراین در ۱۳ سال اخیر به طور متوسط در هر سال هزارو ۴۰ فقره آتش سوزی در جنگل ها و نزدیک به ۴۸۹ فقره در مراتع اتفاق می افتد که در آن هر سال هشت هزارو ۲۷۳ هکتار از سطح جنگل ها و نزدیک به هشت هزارو ۴۹۰ هکتار از سطح مراتع طعمه آتش سوزی می شود و از بین می رود.
سال ۸۹، سال سیاه جنگل
بیشترین میزان خسارت به جنگل ها در سال ۱۳۸۹ رخ داده است که با وقوع دوهزارو ۷۷ فقره آتش سوزی در عرصه های جنگلی، حدود ۱۹هزارو ۲۰۰ هکتار از جنگل ها دچار آتش سوزی شده و از این جهت این سال به عنوان سال سیاه جنگل نام گذاری شده است.
در سال جاری تا پایان خرداد، ۹۱۱ فقره آتش سوزی در عرصه های طبیعی به وقوع پیوسته که ۶۱۹ فقره آن در مراتع و مابقی یعنی ۲۹۲ فقره در جنگل ها رخ داده است. با این تعداد حریق در جنگل، سه هزار و ۱۵۴ هکتار از سطح جنگل ها در آتش سوخته اند.
آمار سازمان جنگل ها معادل یک سال GWF
آمار ارائه شده توسط مراجع داخلی تفاوت های زیادی با برخی مراکز جهانی پایش و ثبت تغییرات عرصه های جنگلی دارد. طبق آمار دیده بان جهانی جنگل (GWF)، مجموع هشدار آتش سوزی ثبت شده در ۱۱ سال اخیر از ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ برای جنگل های ایران ۲۶۳هزارو ۴۸ فقره آتش سوزی بوده که به طور متوسط حدود ۲۱هزارو ۹۲۰ فقره هشدار حریق در هر سال را نشان می دهد در حالی که مجموع آمار ۱۰ سال اخیر سازمان جنگل ها و مراتع کمتر از آمار یک سال GWF است. این اختلاف می تواند به دلیل دقت بالای این مرجع جهانی باشد.
طبق اعلام سازمان فضایی ایران نیز تعداد آتش سوزی های شناسایی شده با استفاده از تصاویر ماهواره ای در خرداد ۹۹، ۴۸ مورد و از ابتدای تیر تا بیستم تیرماه سال ۹۹، ۲۴ مورد ثبت شده است. کل مساحت سطح سوخته شامل اراضی جنگلی، مراتع مشجر و اراضی کشاورزی حدود ۴۱هزارو ۷۹ هکتار برای خرداد و ۱۹هزارو ۵۶۷ هکتار از ابتدای تیر تا ۲۰ تیر تخمین زده شده است. این اعداد فاصله زیادی با آمار سازمان جنگل ها دارد که مساحت سوخته شده در سه ماه نخست سال ۹۹ را ۱۰هزارو ۸۱۷ هکتار اعلام کرده است.
زاگرس کانون حریق
بر اساس میانگین آتش سوزی های رخ داده در عرصه های جنگلی و مرتعی در ۱۳ سال اخیر، ۴۵ درصد آتش سوزی ها در مراتع، ۲۳ درصد در جنگل های طبیعی، ۱۴ درصد در اراضی جنگلی و ۹ درصد در جنگل های دست کاشت رخ داده است.
۷۰ درصد آتش سوزی ها در ناحیه زاگرس رخ می دهد، ۱۴ درصد در ناحیه رویشی ایرانی-تورانی، ۱۱ درصد در ناحیه رویشی هیرکانی و چهار درصد نیز در ناحیه رویشی ارسبارانی به وقوع پیوسته است. ۷۷.۳ درصد از سطح جنگل های زاگرس تحت تاثیر یا در خطر بالقوه آتش سوزی قرار دارند.
برآورد خسارات
برآورد دقیقی از میزان خسارات وارده به عرصه های طبیعی به دلیل وقوع آتش سوزی ها وجود ندارد. طبق برآورد سازمان جنگل در مجموع در ۱۳ سال اخیر به دنبال وقوع آتش سوزی ها نزدیک به ۱۷ هزار میلیارد ریال خسارت مالی به کشور وارد شده است. بیشترین میزان خسارت اقتصادی برای جنگل های طبیعی ۱۱هزارو ۲۲۸ میلیارد ریال است. همچنین به ازای هر هکتار عرصه جنگلی سوخته شده، ۲۱۱ میلیون ریال برای اطفای حریق هزینه شده و احیا و بازسازی جنگل های دچار حریق شده نیز ۲۴۰ میلیون ریال هزینه در بر داشته است.
منبع خبر: مرکز پژوهش های مجلس، باز نشر شده توسط روزنامه شرق، پنج‌شنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۹، شماره ۳۸۸۶