کرج - ایرنا - مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز گفت: فرسایش آبی در بالادست سدهای این استان زنگ خطری برای محیط زیست و منابع آب و خاک استان های تهران، البرز و قزوین به شمار می رود.
حامد فرضی روز شنبه همزمان با روز جهانی خاک در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: بیشترین فرسایش آبی را در بالادست سدهای کرج و طالقان که تامین کننده آب شرب، کشاورزی و صنعتی سه استان تهران، البرز و قزوین هستند،شاهد هستیم.
وی با اشاره به اهمیت دوچندانی حفاظت از حفاظت از عرصه های منابع طبیعی با کاهش فرسایش خاک، اظهار داشت: ایران از جمله کشورهایی است که بالاترین فرسایش خاک را دارد.
فرضی با بیان اینکه فرسایش خاک به ۲ صورت بادی و آبی ایجاد می شود، گفت: فرسایش بادی می تواند خطرات بسیاری را از لحاظ کاهش حاصلخیزی خاک، ایجاد ریزگرد و خالی شدن عرصه ها از سکنه به دنبال داشته باشد.
وی ادامه داد: فرسایش خاک در اشکال مختلف خود بیشترین تخریب را به عرصه های سرزمینی کشورمان وارد می کند به طوریکه فرسایش بادی به تجمع خاک در سطح جاده ها، تخریب تاسیسات، خالی شدن عرصه های زیستی از سکنه و کاهش حاصلخیزی خاک منجر می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز بیشترین میزان فرسایش بادی در کشورمان را در مناطق مرکزی و جنوب کشور عنوان کرد و افزود: در استان البرز نیز این گونه فرسایش را در مناطق جنوبی استان شاهد هستیم.
۲۴هزار هکتار از عرصه های طبیعی البرز کانون ریزگرد است
فرضی در ادامه با بیان اینکه ۵۰ هزار هکتار از عرصه های طبیعی استان را بیابان ها تشکیل می دهند، تصریح کرد: ۲۴ هزار هکتار از این عرصه ها جزو کانون های بیابانی ریزگرد هستند که باید با توجه به ظرفیت ها و قابلیت های موجود در کشور برنامه ای تدوین شود تا شاهد حداقل خسارات از این طریق در کشور و استان باشیم.
وی یکی از این اقدامات را اجرای عملیات بیابانزدایی دانست و گفت: تاکنون در ۱۰ هزار هکتار از عرصه های بیابانی کانون ریزگرد عملیات بیابانزدایی همچون بوته کاری و کاشت نهال انجام شده تا میزان فرسایش خاک به حداقل برسد.
فرسایش آبی حساسترین نوع فرسایش است
مدیرکل منابع طبیعی در ادامه به فرسایش آبی نیز اشاره کرد و افزود: این نوع فرسایش جزو فرسایش های بسیار حاد از لحاظ سازندهای زمین شناسی برای استان محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه بیشترین فرسایش آبی در استان در بالادست سدهای کرج و طالقان وجود دارد، بیان داشت: سالانه بین ۹ تا ۱۸ تن فرسایش آبی را در استان داریم که متوسط آن ۱۳.۵ تن در هکتار است.
فرضی این عدد را برای فرسایش آبی بسیار بزرگ برشمرد و گفت: برای کاهش این فرسایش و مخاطرات آن اقداماتی را در سرلوحه کار خود قرار دهیم.
وی به برخی از این اقدامات اشاره کرد و ادامه داد: در طول پنج سال گذشته در سطح ۱۵۰ هزار هکتار از عرصه های بیابانی اقدامات آبخیزداری بسیار خوبی صورت گرفته تا کمکی در جهت کاهش مخاطرات سیل، جلوگیری از تخریب خاک، جلوگیری از انتقال فرسایش و رسوب به داخل مخازن سدها باشد؛ ضمن اینکه با این اقدامات باید بتوانیم تامین آب پایدار را از طریق تزریق روانابها به داخل مخازن سدها و حوضه های آبخیز داشته باشیم.
جذب ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبارات آبخیزداری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز افزود: در طول چهارسال گذشته ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار آبخیزداری برای اجرای طرح در ۱۵۰ هزار هکتار از عرصه های آبخیز صورت گرفته است.
وی اضافه کرد: با طرح های مختلف از طریق این اعتبارات توانستیم بالغ بر ۷۶ میلیون مترمکعب آب را در سطح حوضههای آبخیز در داخل مخازن سازه های آبخیز کنترل و مهار کنیم ضمن اینکه موفق به نفوذپذیری و تزریق ۱۴۴ میلیون مترمکعب آب به داخل مخازن شدیم.
وی خاطرنشان کرد: همچنین جلوگیری از فرسایش ۱۳۰۰ تن خاک در این مدت از دیگر دستاوردهای این اقدامات می باشد که بسیار حائز اهمیت است.
فرضی گفت: با اجرای طرح های متنوع آبخیزداری سعی شده تا از انتقال رسوب به داخل مخازن سدها جلوگیری شود تا به نوعی شاهد تثبیت خاک و پوشش گیاهی خاک در حوضه های آبخیز باشیم که در این مدت ۵۸۰ هزار مترمکعب رسوب که می توانست بسیار خطرناک باشد در پشت سازه های آبخیزداری کنترل و مهار شد.
اجرای طرح های عمرانی در عرصه ها بدون آمایش سرزمین
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در ادامه به دیگر اقدامات مخربانه عرصه های طبیعی اشاره کرد و افزود: یکی از این اقدامات اجرای انسان ساخت و طرح های عمرانی در حوضه های آبخیز بدون مطالعات آمایش سرزمین می باشد.
وی ورود دام های غیرمجاز به منابع طبیعی را از دیگر اقدامات تخریبی برای این عرصه ها برشمرد و اظهار داشت: متاسفانه اجرای طرح های عمرانی در استان و کشور خیلی منطبق بر آمایش سرزمین نیست و برای اجرای این طرح ها سعی بر این شده که بر لزوم آن از بعد ملی و استانی تاکید شود.
فرضی همچنین برداشت های بی رویه ای از مخازن چاه ها و سدها را از جمله اقداماتی دانست که روند بیابانی شدن استان به خصوص در مناطق جنوبی را تشدید می کند که با رها شدن اراضی کشاورزی نیز در این مناطق روبرو می شویم.
وی تاکید کرد: بایستی تمام این عوامل به نوعی مدیریت شود تا مخاطرات فرسایش خاک و از بین رفتن لایه رویی خاک که برای توسعه استان، کشاورزی و پوشش گیاهی بسیار ارزشمند است به حداقل رسیده و جلوگیری شود.
وی یادآور شد: همچنین با استفاده از ظرفیت های استان و کشور برای جلوگیری از فرسایش خاک باید بتوانیم در جهت کاهش مخاطرات سیل و فرسایش هایی که روند رو به رشدی را در کشور دارند، به حداقل برسانیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز لزوم این اقدامات را همراهی تمام مردم و مسوولان و تامین به موقع اعتبارات برای اجرای طرح های پیش بینی شده اعم از طرح های آبخیزداری، حفاظت خاک و اقدامات زیست محیطی دانست تا بتوانیم شرایطی که در کشور داریم را به حداقل برسانیم.
فرضی ، میزان فرسایش خاک در کشور را حدود سه تا ۳.۵ میلیارد مترمکعب ذکر کرد و آن را خطری بزرگ برای کشور دانست که باید با روش های مناسب مهار شود.
پنجم دسامبر برابر با ۱۵ آذرماه ۱۳۹۹ روزجهانی خاک با شعار «خاک را زنده نگه داریم و تنوع زیستی خاک را حفظ کنیم» امسال در ایران و در سراسر جهان با رعایت پروتکل های بهداشتی به منظور جلوگیری از اشاعه ویروس کرونا در تمام دنیا انجام خواهد شد.
مراسم روز جهانی خاک امسال در ایران روز دوشنبه هفته جاری توسط وزارت جهاد کشاورزی با محوریت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور به صورت ویدئوکنفرانس در تهران و سراسر استان ها برگزار می شود.
منبع خبر: ایرنا. کد خبر: 84135464