راهبرد‌های آمایش مناطق مرزی بر اساس مدل‌های SWOT – AHP و SWOT- ANP(مورد مطالعه: سیستان و بلوچستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 . دانشیار، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تبریز، ایران

2 . کارشناس‌‌ارشد، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تبریز، ایران

3 . کارشناس‌ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

     هدف از مقالة حاضر تدوین راهبردهایی جهت توسعة مناطق مرزی استان سیستان و بلوچستان است. در این تحقیق روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. همچنین، تحقیق مورد نظر از نوع تحقیقات کاربردی است و شیوه‌های جمع‌آوری اطلاعات اسنادی و میدانی و در قالب پرسشنامه انجام گرفته است و روایی پرسشنامة حاضر توسط ۲۰ نفر از متخصصان برنامه­ریزی شهری و روستایی، شهرسازی و آمایش سرزمین بررسی و تأیید شد. مدل­های به‌کار گرفته‌شده در این تحقیق مدل‌های ترکیبی SWOT-ANP و SWOT- AHP   است. در نتیجه، سنجش قابلیت­ها و محدودیت­های آمایش مناطق مرزی به لحاظ توسعه انجام گرفته است، برای رسیدن به این هدف و با بهره­گیری از فن SWOT نقاط قوت و ضعف (عوامل داخلی)، و فرصت­ها و تهدیدها (عوامل خارجی) شناسایی شد و با به‌کارگیری مدل ANP و AHP مجموعة عوامل داخلی و خارجی جهت اتخاذ بهترین راهبرد (SO,WO,ST,WT) وزن‌دهی شد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد در مدل SWOT-ANP، راهبرد، SO با امتیاز وزنی 28152/0 مهم‌ترین راهبرد، و راهبرد ST با امتیاز وزنی 26573/0، راهبرد جایگزین است. همچنین، در مدل SWOT- AHP، راهبرد ST با امتیاز وزنی 705/0 به عنوان مهم­ترین راهبرد و راهبرد WO با امتیاز 601/0 به عنوان راهبرد جایگزین انتخاب شده ­است.

کلیدواژه‌ها


 
- عندلیب، علیرضا؛ معطوف، شریف (۱۳۸۸). «توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران». باغ نظر، شمارة دوازدهم، صفحات ۶۷- ۵۷.
- عندلیب، علیرضا (1380). نظریة پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران. تهران، دانشکدة فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
- قنبری، حکیمه؛ روستایی، شهریور (۱۳۹۲). «بررسی اولویت­های برنامه­ریزی و آمایش مناطق مرزی استان آذربایجان­ شرقی با به‌­کارگیری مدل تحلیل شبکه (ANP)». آمایش سرزمین، شمارة دوم، صفحات ۳35-۳60.
- نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1385) .
- موسوی، میرنجف (۱۳۸۸).تحلیل کارکرد مرز بر ساختار فضایی شهر­های مرزی (نمونة موردی: استان آذربایجان غربی). پایان‌نامة دکترای رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
-Afrakhteh, Hasan (2006). ”The problems of regional development and border cities: A case study of Zahedan, Iran”. Cities, 23(6), 423–432.
-Copus, Andrew (2001). “From Core-Periphery to Polycentric Development Concept of Spatial and A spatial Perpherality”. European Planning Studies, 9(4), Car fax Publishing.
- Erkut، Gülden; Özgen, Ceren (2003). ”The Economic and Spatial Peripherality of Border Regions in Southeastern Europe“. The 43rd European Congress of the Regional Science Association Jyväskylä, Finland 27th-30th.
- Hansen, Niles (1975). “An Evaluation of Growth Center Theory and Practice”. Environment and Planning, No7.
- Jones, Phillip N.; Wild, Trevor (1994).Opening the Frontier: Recent Spatial Impacts in the  Former Inner-German Border Zone“. Regional Studies, 28(3). 259-273.
- Kajanusa, Miika; Kangas, Jyrki; Kurttila, Mikko )2004). ”The use of value focused thinking and the, SWOT hybrid method in tourism management“. Torism Management. 25, 499-506.
-Knox, Paul L.; Marston, Sallie A. (1998). Places and Regions in Global Context. Human  Geography, New Jersey, Prentice Hall, Upper Saddle River.
-Niebuhr, Annekatrin; Stiller, Silvia(2004). “Integration and Labour Markets in European Border Regions“. Hamburg Institute of International Economic, PP: 284.
-Niebuhr, Annekatrin; Stiller, Silvia (2002). Integration Effects in Border Regions- A survey of Economic theory and Empirical Studies. Hamburgisches welt – wirtschafts - Archive (HwwA) Hamburginstute of international Economics, ISSN, 1608 – 1616.
-Peach, James T.; Richard V., Adkisson (2000). “Nafta and economic activity along the U.S.–Mexico border”. Journal of Economic Issues, 34(2), 481–89.
-Pena, Sergio (2005). “Recent development in urban marginality along Mexico’s northern border”. Journal of Habitat International, No29.
-Perkamann, Markus (2003).“Cross-Border Regions in Europe, Significance, and Drivers of Regional Cross-Border Cooperation”. European Urban Regional Studies, 10(2),
-Sermak, Agnieszku Brzosko (2007). “Theoretical Deliberations on Frontier location of Cities”. Bulletin of Geography (Socio-Economic Sires), 7, 73-86.
-Topaloglou, Lefteris and et al (2006). “A Border Regions Typology in the Enlarged European Union”. Journal of Border lands Studies, 20(2).
-Topaloglou, Lefteris; Petrakos, George (2006). ”The new economic geography of the northern Greek border regions“. 46th Congress of the European Regional Science Association, 23-27.
- Van Houtum, Henk (2000). “An Overview of European Geographical Research on Border Region“, Journal of Borderlands Studies, xv(1).
-Walters, William (2006). »Border/ Control«. European Journal of Social Theory, 9(2),
- Wickramasinghe, Vasantha; Takano, Shin-ei (2009). “Application of combined SWOT and Analytic Hierarchy Process (AHP) for tourism revival strategic marketing planning: A Case of Sri Lanka tourism’. Journal of the Eastern Asia Society for Transportation Studies, 8, 954-969.
-Yüksel, İhsan; Dağdeviren, Matin. (2007). ”Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis-A case study for a textile firm“. Information Sciences,177(16), 3364-3382.
-Gallego-Ayala, Jordi; Juízo, Dinis (2011). “Strategic implementation of integrated water resources management in Mozambique: An A’WOT analysis“. Physics and Chemistry of the Earth, 36, 1103-1111.
-Janparvar, Mohsen; Hosseinpour Motlagh, Mahdi; Mehro, Ali(2014). ”Border Management; as Strategy of States to Maintain Order and Security in the Country”. Geopolitics Quarterly, 9(4), 58-82[m1] .