یکی از مباحث بسیار مهم در مطالعات منطقهای و آمایش سرزمین، از دیرباز تحلیل و بررسی تغییرات ساختار و ارتباط آن با تحولات جریان‌های شکل‌دهندۀ آن است. بدین‌ترتیب، در این مقاله سعی بر آن است تا تغییرات ساختار فضایی منطقه در پهنۀ البرز جنوبی مشتمل بر شش استان کشور با تأکید بر جریان مسافران جابه‌جاشده بررسی شود. در این مقاله به‌منظور پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و دستیابی به اهداف ترسیم‌شده از روش تحقیق توصیفی و تحلیل بهره گرفته شده است. روش تحقیق مقاله از نظر هدف کاربردی و بنیادین و از منظر نوع در دستۀ مطالعات پس‌رویدادی قرار می‌گیرد. برای تحلیل و بررسی ساختار فضایی فعالیت و نظام سکونتگاهی در این مقاله شامل انواع آزمون‌ها در نرم‌افزار Arc GIS و آزمون‌های آماری تحلیلی نرم‌افزار UCINET و نرم‌افزار NET DRAW با هدف بررسی سازمان فضایی جریان‌ها استفاده شده است. بر اساس بررسی‌ها، الگوی ساختار فضایی جمعیت و فعالیت به‌عنوان یک کل هماهنگ در ارتباط نزدیک با تغییرات نظام جریان فضایی مسافران در دورۀ مورد مطالعه است و این مهم در گذر زمان به دلیل تغییرات در نقش‌پذیری فضا، گاهاً تصویر متفاوتی به نمایش گذاشته است.
امکچی، حمیده (1383)؛ شهرهای میانی و نقش آنها در چارچوب توسعۀ ملی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران.
باوو، ژان ژاک (1386)، مقدمه بر تحلیل فضایی، ترجمۀ یداله فرید، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر.
داداش‌پور، هاشم؛ آفاق‌پور، آتوسا و رفیعیان، مجتبی (1389)، «تحلیلی بر سازمان‌یابی فضایی سیستم شهرهای نواحی ساحلی جنوب ایران»، نشریۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، شمارۀ 14.
داداش‌پور، هاشم؛ ممدوحی، امیررضا و رفیعیان، مجتبی (1393)، «سازمان فضایی در نظام شهری ایران با استفاده از تحلیل جریان هوایی افراد»، پژوهش‌هایجغرافیایانسانی، دورة 46 ، شمارة 1: 150-125.
ژیلنیتس، آندژی (1393)، فضا و نظریۀ اجتماعی، ترجمۀ محمود شورچه، انتشارات مدیران امروز.
سازمان برنامه و بودجه (1364)، «طرح پایه آمایش ایران اسلامی، خلاصه و جمع‌بندی»، تهران: دفتر برنامه‌ریزی منطقهای.
سازمان حمل‌ونقل و پایانه‌های کشور (1375)، «سالنامۀ آماری حمل‌ونقل جاده‌ای»، دفتر آمار و برنامه‌ریزی.
سازمان حمل‌ونقل و پایانه‌های کشور (1385)، «سالنامۀ آماری حمل‌ونقل جاده‌ای»، دفتر آمار و اطلاعات.
سازمان حمل‌ونقل و پایانه‌های کشور (1393)، «سالنامۀ آماری حمل‌ونقل جاده‌ای»، دفتر آمار و اطلاعات.
صرافی، مظفر (1364)، «سیری در مباحث توسعۀ فضایی با نگاهی ویژه بر طرح آمایش سرزمین»، تهران: دفتر برنامه‌ریزی منطقهای، سازمان برنامه و بودجه.
شورت، جان رنای و کیم، یونگ هیون (1386)، جهانی‌شدن و شهر، چاپ دوم، ترجمۀ احمد پوراحمد و قهرمان رستمی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
مرکز آمار ایران (1355)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
......................... (1365)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
......................... (1375)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
......................... (1385)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
......................... (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی فعلی) (1387)، «طرح کالبدی منطقۀ البرز جنوبی»، مرکز مطالعات معماری و شهرسازی ایران.
Arthur, A., and Beckfield, J (2004),»Power and position in the world citysystem«, American Journal of Sociology 109, no. 4: 811-851.
Brown, E., and Catalano, G., and Taylor, P (2002), »Beyond world cities: central American in a global space of flow«, Area, 34.2:139-148
Bruinsma, F., Rietveld, P (1993), »Urban Agglomerations in European Infrastructure Networks«, Urban Studies, 30(6): 919–934.
Capello, R (2000), »The City Network Paradigm: Measuring Urban Network Externalities«, Urban Studies, Vol. 37, No: 11, 1925–1945, 2000
Castells, M (1996), »The Rise of the Network Society«, Malden: Blackwell.
Christaller, W)1933(, »Die Zentralen Orte in Süddeutschland, Jena, Gustav Fischer Verlag. English translation: The Central Places of Southern Germany, Englewood Cliffs (N.J.), Prentice-Hall (1966).
CONZEN, M (1975), »Capital Flows and the Developing Urban Hierarchy: State Bank Capital in Wisconsin«, 1854-1895, Economic Geography, Vol. 51, No. 4 (Oct., 1975): 321-338
Grubesic, T. H., Matisziw, T. C., Zook, M. A (2008) , »Global Airline Networks and Nodal Regions«, Springer, 71: 53-66.
Masahisa, Fujita (2011), »Thünen and the New Economic Geography«, RIETI Discussion Paper Series 11-E-074
Lakshmana, T.R and Nijkamp, P (1993), Structure and Changein the SpaceEconomy, Springer-Verlag
Reif, B (1973), »Models in Urban and Regional Planning«, Central University of Venezuela, Leonard Hill Books, Guildford and London
Simmons, J. W (1978), »The Organization of the Urban System«, In: Bourne, L.S., Simmons, J. W. (eds.) Systems of Cities: Reading on Structure, Growth, and Policy, Oxford University Press, New York: 61–69.
Taylor, P., Hoyler, M. & Verbruggen, R (2010), »External Urban Relational Process: Introducing Central Flow Theory to Complement Central Place Theory«, Urban Studies, Vol. 47, No. 13: 2803-2818.
von Thünen, J. H )1826(,» Der Isolierte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalökonomie, Hamburg, Perthes. English translation by C.M. Wartenberg: The Isolated State«, Oxford, Pergammon Press (1966).
Weber, A )1909(, »Ueber den Standort der Industrien, Tübingen J. C. B. Mohr. English translation: The Theory of the Location of Industries«, Chicago, Chicago University Press, 1929.
