امکانسنجی و سنجش بُرد سرمایه‌گذاری عرصه‌های گردشگری استان آذربایجان‌غربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 دکتری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

الگوهای نوین توسعه، بر مدار توسعۀ گردشگری و بهره‌گیری از تنوع‌های مکانی –فضایی استوار هستند. بنابراین، شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مختلف فضاهای جغرافیایی در کانون توجه برنامه‌ریزان توسعه برای جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری قرار دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر امکان‌سنجی برد سرمایه‌گذاری عرصه‌های گردشگری با تأکید بر استان آذربایجان‌غربی است. نوع تحقیق، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی– تحلیلی است و برای تجزیه‌و‌تحلیل فضایی داده‌ها از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی، GIS  و  شاخص تایل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از کل عرصه‌های گردشگری، حدود 45/12 درصد دارای برد سرمایه‌گذاری ملی و بین‌المللی و حدود 68/18 درصد دارای برد سرمایه‌گذاری ملی و محلی است. همچنین حدود 45/17 درصد از کل عرصه‌های گردشگری نیز نسبتاً ‌مناسب بوده و دارای برد محلی سرمایه‌گذاری است. همچنین از نظر کارشناسان، عوامل مؤثر در برد سرمایه‌گذاری منابع گردشگری اهمیت متفاوتی (شاخص تایل برابر با 55/0) دارند و عرصه‌هایی که با معیارهایی همچون شهر، زیرساخت‌ها و خدمات شهری همجوار هستند، برد بیشتری در مقایسه با سایر عرصه‌ها دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


. آفتاب، احمد؛ قربانی، اردوان، تقی‌لو، علی‌اکبر؛ سلطان‌زاده، واله (1393)، «بررسی تأثیر عوامل طبیعی در توزیع فضایی مراکز باستانی آذربایجان‌غربی با استفاده از GIS»، برنامهریزی فضایی، شمارۀ 3، صص 60 – 37.
2. تقی‌زاده، مریم؛ دهمرده، نظر (1395)، «برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ گردشگری شهرستان قاینات بر اساس تحلیلSWOT»، مطالعات فرهنگی ـ اجتماعی خراسان، دورۀ 10، شمارۀ 4، صص 39-64.
3. حاجی‌نژاد، علی؛ مصطفوی، محمدحسن؛ اولاد، محمود؛ محمدزاده، پرویز (1387)، «بررسی مزیت سرمایه‌گذاری در گردشگری روستایی تیس در منطقۀ آزاد چابهار»، مجموعه مقالات ارائه‌شده در همایش ملی توسعۀ سرمایه‌گذاری در گردشگری دانشگاه تربیت مدرس.
4. دهستانی، بهبود (1383)، «برنامه‌ریزی کالبدی گردشگری»، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
5. رهنمایی، محمد‌تقی؛ ملک‌نیا، محبوبه؛ جهانیان، منوچهر (1390)، «نقش محورهای فرهنگی و تاریخی منطقۀ 12 در توسعۀ گردشگری شهر تهران»، فصلنامۀعلمی - پژوهشینگرشهاینودرجغرافیایانسانی، سال سوم، شمارۀ چهارم.
6. روستایی، شهرام؛ قنبری، محمد؛ پورابراهیم، حبیب (1391)، «ارزیابی تطبیقی توانمندی‌های ژئوتوریستی آبشارهای منطقۀ مرند و ورزقان به روش ارزش علمی و ارزش افزوده»، فصلنامۀ گردشگری و چشمانداز آینده. سال سوم، شمارۀ 4، صص 51-60، 27.
7. زبردست، اسفندیار (1380)، «کاربرد فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای»،فصلنامۀهنرهایزیبا، شمارۀ 10، صص 21–13.
8. سبحانی، بهروز (1389)، «شناخت پتانسیل‌های گردشگری منطقۀ آبگرم سردابه در استان اردبیل با روش SWOT»، مطالعاتوپژوهشهایشهریومنطقهای، سال اول، شمارۀ ۴.
9. سعیدی، نوید (1387)، «بررسی تجارب موفق تأمین مالی گردشگری در سایر کشورها»، مجموعه مقالات ارائه‌شده در همایش ملی توسعۀ سرمایه‌گذاری در گردشگری، دانشگاه تربیت مدرس.
10. سقایی، مهدی؛ علی‌زاده، سیددانا (1392)، «امکان‌سنجی محصول گردشگری روستایی در شهرستان پاوه»، فصلنامۀعلمی- پژوهشیفضایجغرافیایی، سال سیزدهم، شمارۀ 14.
11. سقایی، مهدی؛ خواجه شاهکوهی، علیرضا؛ جوانبخت قهفرخی، زهره (1391)، «پهنه‌بندی مناطق مستعد ایجاد خدمات اقامتی در کلان‌شهر مشهد»، مجلۀپژوهشوبرنامه‌ریزیشهری، سال سوم، شمارۀ ۱۱.
12. شریف‌زادگان، محمدحسین؛ فتحی، حمید (1384)، «ارزیابی آسیب‌پذیری زیست‌محیطی برای برنامه‌ریزی منطقه‌ای در حوزه‌های سه‌گانۀ زیست‌محیطی البرز به روش سلسله‌مراتبی»،علوممحیطی، شمارۀ 10.
13. ضیایی، محمود؛ شجاعی، مسلم (1389)، «سطح‌بندی مقصدهای گردشگری: واکاوی مفهومی نو در برنامه‌ریزی فضایی گردشگری»، فصلنامۀمطالعاتگردشگری، شمارۀ 13.
1۴. قائد‌ رحمتی، صفر؛ مستوفی‌الممالکی، رضا؛ براری، مهدی (1392)، «تحلیل شاخص‌های توسعه و سطح‌بندی دهستان‌های استان یزد»، جغرافیا و توسعه، شمارۀ 30، صص 86 – 71.
1۵. محمدی‌یگانه، بهروز؛ مهدی‌زاده، عفت؛ هاشمی، صدیقه (1392)، «امکان‌سنجی استقرار اماکن تفریحی ـ اقامتی به‌منظور توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان دره‌شهر)»، جغرافیا و مطالعات محیطی، شمارۀ 7، صص 94-79.
۱۶. وارثی، حمیدرضا؛ تقوایی، مسعود؛ پری‌زادی، طاهر (1389)، «امکان‌سنجی پتانسیل‌های گردشگری در شهر سقز با استفاده از مدل SWOT»،مطالعات مدیریت شهری، دورۀ 2، شمارۀ 3.
18. APEC Tourism Working Group (2008),APEC Investment Facilitation Action Plan (IFAP), Annex 5, Singapore, accessed on 28 January at http://www.ncapec.org/docs/IFAP Final Version.pdf.
19. Endresen, Kris(1999), »Sustainable Tourism And Cultural Heritage A Review of Development Assistance and Its Potential to Promote Sustainability«, www.ensani.ir/storage/Files /20140315150339-9495-199.pdf.
20. Hua, Z. (2006),»On the Theory of Rural Tourism Stakeholders in China A Case Study on the Hongsha Village in Chengdu [J]«, Tourism Tribune 5: 009.
21. Juan Luis Eugenio-Martín, Noelia Martín Morales and Riccardo Scarpa (2004), Tourism and Economic Growth in Latin American Countries: A Panel Data Approach, Natural Resources.
22. Lee and Chine. (2008), »Tourism development in economic growth, evidence from Taiwan«, ournal of policy Modeling, 25: 477-503.
23. McAreavey, R. and J. McDonagh (2011), »Sustainable rural tourism: lessons for rural development« , Sociologia Ruralis 51(2): 175-194.       
24. Mayer, M. et al. (2010),» The economic impact of tourism in six German national parks« , Landscape and urban planning 97(2): 73-82.
25. M. Tang (2006), »Causality between tourism and economic growth in the United States« , Journal of Information Management, 23(6): 451-467.
26. Peric. Joze ,Elvis Mujasevic & Mislav Šimunic(2011), »International financial institution investments in tourism and hospitality«, Journal of International Business and Cultural Studies, Volume 4.
27. Mahmoodzadeh, J. Shahrabi, M. Pariazar, M. S. Zaeri (2007), »Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique«, World Academy of Science: 333-338.
28.Subramoniam, S.; Ali Naser, S.; Mohammed, A (2010), »SWOT Analysis onOmanTourism: A Case Study. Journal of Economic Development«, Management, IT, Finanace and Marketing, Vol. 2, No. 1: 1-22
29. Yan-lin, M (2005), »The Developing Direction of Guizhou Rural Tourism: Combining Environmental Tourism with Cultural Tourism [J]« , Tourism Tribune 1: 013.