کاربرد مدل لوسیس (LUCIS) در مدل سازی تعارض تناسب اراضی با رویکرد آمایش سرزمین (مورد مطالعه: استان کهگیلویه و بویراحمد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌ریزان در تخصیص زمین به فعالیتی خاص همواره با یک‌سری تعارض‌های مکانی مواجه‌اند؛ بدان معنا که یک مکان ممکن است برای دو یا چند کاربرد هم‌زمان در اولویت استفاده قرار گیرد. در حال حاضر، در طرح‌های آمایش سرزمین، شناسایی اولویت‌های تخصیص زمین به‌صورت مجزا و بدون درنظرگرفتن نقش سایر کاربری‌ها مدل‌سازی می‌شود. همچنین تعارض‌های احتمالی تناسب زمین مبحثی است که از آن غفلت شده است. هدف پژوهش حاضر، معرفی و استفاده از مدل آمایشی لوسیس (LUCIS) به‌منظور شناسایی اولویت‌های تخصیص اراضی به همراه مدل‌سازی تعارض‌هاست. برای پیاده‌سازی مدل لوسیس با استفاده از زبان برنامه‌نویسی پایتون جعبه‌ابزاری در محیط نرم‌افزار ArcGIS توسعه داده شده که به‌واسطۀ آن با تعریف ورودی‌ها، وزن‌ها و اولویت‌های ذی‌نفعان، مدل‌سازی کاربری اراضی به‌صورت خودکار صورت گرفته است. درنهایت، اولویت‌ها و تعارض‌‌های عمده در رابطه با تخصیص اراضی در محدودۀ مورد مطالعه شناسایی شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد مدل لوسیس علاوه بر داشتن قابلیت‌های سایر مدل‌های تحلیل تناسب اراضی، به شکل مناسبی می‌تواند تعارض‌های موجود را مدل‌سازی کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود در شرح خدمات طرح‌های آمایش سرزمین بخشی تحت عنوان «شناسایی تعارض‌های تناسب اراضی» تعریف شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1.       امیدی‌پور، مرتضی (1394)، «توسعۀ یک سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری مکانی به‌منظور مدل‌سازی آمایش شهری- روستایی: مورد مطالعه استان کهگیلویه و بویراحمد»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
  2. پورمحمدی، محمدرضا (1389)، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: سمت.
  3. داداش‌پور، هاشم؛ رفیعیان، مجتبی و زارعی، عبدالله (1392)، «ارائۀ الگوی یکپارچۀ تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر»، فصلنامۀ مطالعات شهری، دورۀ 9، شمارۀ 3: 31-44.
  4. شایان، سیاوش و پارسایی، اسماعیل (1386)، «امکان‌سنجی نواحی مستعد اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویر احمد»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی (ویژهنامۀ جغرافیا)، دورۀ 18، شمارۀ یک: 181-153.
  5. فرج‌زاده اصل، منوچهر و کریم‌پناه، رفیق (1387)، «تحلیل پهنه‌های مناسب توسعۀ اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دورۀ 65، شمارۀ ۳: ۳۳-۵۰.
  6. مارگارت‌اچ کار (1394)، تحلیل هوشمند کاربری اراضی مدل LUCIS: استراتژی تشخیص ناسازگاری کاربری اراضی، چاپ اول، مترجمان: جعفر میرکتولی و محسن عادلی، گرگان: نشر دانشگاه گلستان.
  7. مخدوم، مجید (1387)، شالودۀ آمایش سرزمین، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. مخدوم، مجید؛ درویش‌صفت، علی‌اصغر؛ جعفرزاده، هورفر و مخدوم، عبدالرضا (1380)، ارزیابی و برنامهریزی محیط زیست با سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (GIS)،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  9. مهندسین مشاور عرصه (1386)، طرح آمایش استان کهگیلویه و بویراحمد، کارفرما: استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد.

 

  1. Brown, G., & Raymond, C. M (2014), »Methods for identifying land use conflict potential using participatory mapping. Landscape and Urban Planning«, 122: 196-208.‏
  2. Karimi, A., & Brown, G (2017), »Assessing multiple approaches for modelling land-use conflict potential from participatory mapping data«. Land Use Policy, 67: 253-267.

 

  1. Chakhar, S., & Mousseau, V (2008), »GIS‐based multi-criteria spatial modeling generic framework«. International Journal of Geographical Information Science, 22(11-12): 1159-1196.

 

  1. Sugumaran, R., & Degroote, J (2010), Spatial decision support systems: Principles and practices. Crc Press.

 

  1. Malczewski, J (2011),» Local weighted linear combination«. Transactions in GIS, 15(4): 439-455.         

 

  1.  Malczewski, J., & Rinner, C (2010), Multi-criteria Decision Analysis in Geographic Information Science. Springer Berlin.‏

 

  1.  Malczewski, J (2006), »GIS-based multi-criteria decision analysis: A survey of the literature«. International Journal of Geographical Information Science, 20(7): 703–726.

 

  1. -Malczewski, J., & Rinner, C (2010), Multicriteria Decision Analysis in Geographic Information Science. Springer Berlin.‏

 

  1.  Carr, M. H., & Zwick, P. D (2007), Smart land-use analysis: the lucis model land-use conflict identification strategy. ESRI, Inc.

 

  1. Collins, M. G., Steiner, F. R., & Rushman, M. J (2001), »Land-use suitability analysis in the United States: historical development and promising technological achievements«. Environmental management, 28(5): 611-621.

 

  1. Tims, W (2009), GIS Model for the Land Use and Development Master Plan in Rwanda.

 

  1. Goodchild, M. F., & Janelle, D. G (2004), »Thinking spatially in the social sciences«. In M. F. Goodchild & D. G. Janelle (Eds.), spatially integrated social science : 3–22.

 

  1. Goodchild, M. F., Longley, P. A., Maguire, D. J., & Rhind, D. W (2005), Geographic information systems and science (Vol. 2). John Wiley and Sons, Chichester.‏