آستا، یعقوب (1395). تحلیل الگوی توسعۀ فضایی مناطق نمونۀ گردشگری با رویکرد آمایش سرزمین (مطالعة موردی: ناحیة ارومیه سلماس). پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد. به راهنمایی زهرا احمدی‌پور. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
جباری، علیرضا (1387). طراحی الگوی گردشگری پزشکی ایران. پایان‌نامه ارشد علوم پزشکی. به راهنمایی بهرام دلگشایی، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران. دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.
حاجی‌محمدامینی، صمد؛ تولایی، سیمین و فرجام، رسول (1390). شناسایی و تحلیل خوشۀ گردشگری در شهر شیراز با استفاده از مدل بسط‌یافته پورتر. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 1 (3)، 1-16.
حسینی، سید عبدالله (1385). خوشه گردشگری: رهیافتی نوین در توسعه صنعت گردشگری. تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، چاپ اول.
داداش‌پور، هاشم؛ پورطاهری، مهدی و معرفی، ابوالفضل (1392). بررسی و تحلیل رابطۀ خوشه‌ای شدن صنعتی و ارتقای ظرفیت‌های یادگیری (مورد مطالعه: خوشه‌های صنعتی مبلمان و چاپ و نشر در شهر قم). مدیریت راهبردی در سیستم‌های صنعتی، 8 (25)، 93-104.
سازمان برنامه و بودجۀ کشور (1399). سند ملی آمایش سرزمین، 1-40.
سلطانی، سحر و بستان، زهرا (1396). تدوین مطالعات شناختی خوشۀ گردشگری شهر مشهد. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهشهای نوین در مدیریت، اقتصاد و توسعه. شهر تفلیس. شرکت فناوران یکتا هوشمند اهورا. دانشگاه جرجیا و مشارکت دانشگاه‌های ایران.
ضرغام، حمید و امینی، صمد حاجی محمد (1390). امکان‌سنجی خوشۀ گردشگری در شهرستان بندر انزلی. مطالعات گردشگری، 14، 94-123.
عزیزی، ثریا؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ پورطاهری، مهدی و صادقی سقدل، حسین (1402). ارائۀ الگوی مطلوب برنامه‌ریزی فضایی اقامتگاه‌های بوم‌گردی (مورد مطالعه: منطقۀ 9 آمایش سرزمین). جغرافیا و توسعه، 21 (72)، 26-62.
فاضلی، احسان (1395). شناسایی و تحلیل نقش خوشه‌های گردشگری در توسعۀ منطقه‌ای و ارائۀ برنامۀ فضایی (نمونۀ مطالعاتی: شهرستان بینالود). پایان‌نامة ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای. به راهنمایی بهناز امین‌زاده گوهرریزی.تهران: دانشگاه تهران. پردیس هنرهای زیبا.
مرادی، محمود؛ بهادرانی، بتول؛ ضیایی، محمود و اکبراقلی، فرحناز (1401). تبیین فضایی خوشه‌های گردشگری با تأکید بر کسبوکارهای کوچک روستایی در ناحیۀ طبس. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 13 (50)، 17-39.
مرکز آمار ایران (1400). چکیدۀ نتایج طرح آمار‌گیری نیروی کار مرکز آمار ایران.
معرفی، ابوالفضل؛ صدری، آرش؛ غلامی نورآباد، هادی و سعیدی، بهزاد (1401). نقش خوشه‌های گردشگری در توسعۀ منطقه‌ای (خوشۀ گردشگری‌ـ مذهبی قم). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22 (67)، 153-170.
مفاخری، لیلا و قادرمرزی، حامد (1400). ارزیابی ساختار نهادی‌ـ سازمانی خوشة کسب‌وکار گردشگری در نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان رفسنجان). مهندسی جغرافیایی سرزمین، 5 (2)، 245-261.
موحدی، رضا؛ زلیخایی سیار، لیلا؛ پویا، مهرداد؛ آیینی، غلام‌علی و بهادر، مختار (1399). بررسی عوامل مؤثر بر توسعۀ خوشه گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: روستای اشتران شهرستان تویسرکان). پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 9 (3)، 53-69.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور (1400). بخش گردشگری و صنایع دستی.
Asta, Y. (2016). Analysis of Spatial Development Pattern of Tourism Examples with land preparation approach (Case Study: Urmia Salmas area). MSc Thesis. Tehran: Tarbiat Modarres, Faculty of Humanitie. Supervisor: Zahra Ahmadipour. (in Persian)
Azizi, S., Eftekhari, A. R., Portaheri, M., & Sadeghi Seghdel, H (2023). Presenting the Ideal Model of Spatial Planning of Ecotourism Residences (Case study: Territorial region 9). Geography and Development, 21 (72), 26-62. (in Persian)
Beaumont, N. & Dredge, D. (2010). Local tourism governance: A comparison of three network approaches. Journal of Sustainable Tourism, 18 (1), 7-28.
Biswas, A. J. & Kavi Arya, K. R. (2019). A good-governance framework for urban managemen. Journal of Urban Management, 8 (2), 225-236.
Dadashpoor, H., Pourtaheri, M., & Moarrefi, A. (2013). The Investigation and Analysis of Relationship Industrial Clustering and the improvement of Learning Capabilities in the Printing. Qom Metropolis, 25 (8), 93-104. (in Persian)
Fafurida, F., Purwaningsih, Y., Mulyanto, M., & Suryanto, S. (2023). Potential mapping of rural tourism clusters through application of spatial decision making system as a base of sustainable tourism planning. The 1st International Conference on Environmental Management, 1-21.
Fazli, E. (2015). Identifying and analyzing the role of tourism clusters in regional development and presenting a spatial plan (Binalud city case study). Regional Planning Master's Thesis. Supervisor: Behnaz Amin Zadeh Gohar Rizi. Tehran: University of Tehran, Fine Arts Campus. (in Persian)
Gallub, J., Hoisier, A., & Woo, G. (2005). Using Cluster-Based Economic Strategy to Minimize Tourism Leakages (English version). Global Economic Development Practice (GEDP). based in San Francisco, California.
Hajilo, M., Ghadiri Masoom, M., Motiee Langroudi, S. H., Faraji Sabokbar., H., & Pennington-Gray, L. (2017). Spatial Analysis of the Distribution of Small Businesses in the Eastern Villages of Gilan Province with Emphasis on the Tourism Sector in Mountainous Regions. Sustainability, 9, 1-19.
Haji-Mohamad-Amini, S., Tavalayi, S., & Farjam, R. (2011). Analysing Tourism Cluster in Shiraz With Porter Proliferate BModel. Journal of Regional Planning, 1(3), 1-15. (in Persian)
Hosseini, S.A (2006). Tourism cluster: a new approach in the development of the tourism industry. Tehran, Business Studies and Research Institute, first edition.
https://www.amar.org.ir. (2021).
Summary of the results of the Iranian Statistics Center's Labor Statistics Project. (in Persian)
Iran Statistics Center (1400). Summary of the results of the Iranian Statistics Center's Labor Statistics Project. (in Persian)
Issakov, Y., Kamelkhan, G., Imanbekova, B., Zhoya, K., Zheldibayev, A., Molzhigitova, D., & David, L. D. (2023). Study of the Problems and Prospects of Small Tourism Business Development in the City of Almaty. GeoJournal of Tourism and Geosites, 46(1), 293–303.
Jabari, A (2008). Designing the model of medical tourism in Iran. MSc Thesis.. Supervisor: Bahram Delgoshai, Isfahan: Iran University of Medical Sciences and Health Services. Faculty of Management and Medical Information.
Laing, C. & Lewis, A. (2017). Exploring clustering as a destination development tstrategy forrural communities: Thecaseof LaBrea, Trinidad. Journal of Destination Marketing & Management, 6 (3), 184-195.
Mafakheri, L. & Ghadermarzi, H. (2021). Evaluation of institutional-organizational structure of tourism business cluster in rural areas (Case study: Central part of Rafsanjan city). Geographical Engineering of Territory, 5(2), 245-261. (in Persian)
Malgorzata, B. (2015). Tourism Clusters in Eastern Poland - Analysis of Selected Aspects of the Operation, Procedi. Social and Behavioral Sciences, 957-964.
Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts (2021). Tourism and handicraft sector. (in Persian)
Moarefi, A., Sadri, A., Gholami Norabad, H., & Saeidi, B. (2022). The role of Tourism clusters on regional competitiveness (Case study: Religious tourism cluster of Qom). Journal of applied Research in Geographical Science, 22 (67), 153-170. (in Persian)
Moradi, M., Bahadorani, B., Ziaei, M., & Akbaragheli, F. (2023). Spatial Explanation of Tourism Clusters with an Emphasis on Small Businesses in Rural Areas of Tabas Region. Journal of Arid Regions Geographic Studies, 13 (50), 39-17. (in Persian)
Otar, P., Laura, K., & Valentina, M. (2017). Rural tourism as a promising trend of small business in Georgia: Topicality, capabilities, peculiarities. Journal Annals of Agrarian Science, 344-348.
Pomeroy, P., Navy, H., Joan Ferrer, A., & Purnomo, A. H. (2017). Linkages and Trust in the Value Chain for Small-scale Aquaculture in Asia. Journal of the World Aquaculture Society, 48 (4), 542-554.
Soltani, S. & Bostan, Z. (2016). Compilation of cognitive studies of Mashhad tourism cluster. The second international conference on modern researches in management, economy and development. Tbilisi. Yekta Smart Ahura Technologies Company, University of Georgia and the partnership of Iranian universities. (in Persian)
Thaithong, N. (2016). An investigation of tourism stakeholder networks and and cluster sustainability in Samui Island, Thailand. University of Hull, Supervisor: Saxena, Gunjan, Tsagdis, Dimitrios, 1-414.
Zarghaam, H. & Haji-mohammad-amini, S. (2012). Feasibility of Tourism Cluster Development Case Study: Anzali City, Iran. Tourism Management Studies, 14, 94-123. (in Persian)
