بررسی نقش حلقه‌های میانی در فرآیند حکمرانی جامعه محور محیط‌زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی سوانح، آموزش و سیستم‌های محیط زیست دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه مهندسی سوانح، آموزش و سیستم‌های محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jtcp.2024.373837.670442

چکیده

برای نیل به تمدن اسلامی نیاز به مدلی می‌باشد که پارادایم آن با تمدن غربی تفاوت‌های اساسی و مبنایی دارد و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و همچنین تشریح راهکار عملیاتی آن در دیدار با دانشجویان در خردادماه سال 1398 برای رسیدن به قله تمدن نیازمند استفاده از جریان‌های حلقه‌های میانی می‌باشد. حال در این تحقیق به بررسی نقش حلقه‌های میانی در فرآیند حکمرانی جامعه‌محور محیط‌زیست به‌وسیله بررسی پیشینه تحقیق پرداخته‌شده است. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی است و گردآوری داده‌ها و اطلاعات بر اساس مطالعات کتب و مقالات مرتبط صورت گرفته است. با توجه به این‌که ادبیات و گفتمان جریان‌های حلقه‌های میانی در فضای سیاسی ایران یک تعبیر نو و بدیع است ، برای این پژوهش از مقالاتی که تحت عنوان مشارکت‌های مردمی وجود دارد استفاده‌شده که نزدیک‌ترین معانی و مفاهیم و کارکرد را به حلقه‌های میانی دارد. بر این اساس پیشینه تحقیق با در نظرگیری سه مفهوم بررسی‌شده‌است: مشارکت مردمی، حلقه‌های میانی و حکمرانی مردمی. یافته‌ها و نتایج نشان می‌دهد که حکمرانی مطلوب در محیط‌زیست نیازمند به پای کار آوردن مردم برای حل مشکلات و معضلات است که با کارکردهایی که سازمان‌های مردم‌نهاد دارندف فصله دارد. اما با توجه به تعاریف و اهداف می‌توان حضور جریان‌های حلقه‌های میانی در اتمسفر تمدن اسلامی را راهگشا دانست. درواقع جریان‌های حلقه‌های میانی در این مسیر نقش ترغیب‌کننده، تشویق‌کننده،تسهیل گر و تسریع بخش را دارند که می‌توانند با واسطه‌گری و برقراری ارتباط بین اضلاع دولت و مردم و همچنین آگاهی بخشی به مردم و دخیل کردن آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و افزایش ظرفیت‌های مردمی با مشورت دهی  این مهم را میسر کنند.

کلیدواژه‌ها


اسماعیل‌پور، توحید. و همکاران، (1402)«گزارش درآمدی بر حکمرانی مردمی» مرکز پژوهش‌های مجلس، شماره مسلسل 18956، ص 7
افراز کنجین؛ و مدرس مصلی،س.(1402). حکمرانی نوین؛ کنکاشی پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی(جلد اول).قم: پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام
افراز کنجین؛ و مدرس مصلی،س.(1402). حکمرانی نوین؛ کنکاشی پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی(جلد دوم).قم: پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام
برزگر، مریم، قربانی، مهدی، حسن زاده، علیرضا، و حسینی گزیر، عبدالواحد. (1397). تحلیل دانش بومی و ابتکارات محلی سازگار در مدیریت منابع آب (منطقه مورد مطالعه: دشت گِزیر). پژوهش های انسان شناسی ایران (نامه علوم اجتماعی)، 8(2 )
بهرامی, مهدی. (1400). حلقه ‎های میانی الگوی عملیاتی دولت سازی اسلامی. فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش, (14شماره 48- زمستان 1400), 189-241
تولایی، سیمین، سلیمانی، محمد، جهانی دولت آباد، رحمان، و جهانی دولت آباد، اسماعیل. (1396). نقش مشارکت جوامع محلی در صنعت گردشگری پایدار (مطالعه موردی: سرعین). پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، 49(1)، 95-113.
جم، فرهاد، و بلیک، ژانت. (1396). نظام حکمرانی محیط‌زیستی جهانی: چالش‌ها و راهکارها. علوم محیطی، 15(1)، 141-156.
حسینی خامنه ای، سیدعلی(1398)، بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان،« https://farsi.khamenei.ir»
ربیعی،سینا،سیاوشی،مهدی(1401). صورت بندی مفهومی حلقه های میانی مبتنی بر تجربه جمهوری اسلامی ایران. مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 8(4):178-133
سایت مدرسه حکمرانی شهید بهشتی، (1402)، تعریف و مفاهیم حکمرانی «https://governanceschool.ir»
سلیمانی، الهه. و چراغی، میترا.(1401) گزارش درآمدی بر حکمرانی خوب در بخش محیط‌زیست» مرکز پژوهش‌های مجلس، شماره مسلسل 18313، ص 1-2
سواری، مسلم، شیخی، حامد، و الماسیه، کامران. (1398). نقش مجراهای آموزشی در بهبود مشارکت روستاییان در طرح های حفاظت از محیط زیست (مورد مطالعه: شهرستان دیواندره). آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 7(3 )، 9-22.
شاهنوری، معصومه، محمدی شلمانی، مهشید، و پیروی، شیوا. (1397). بررسی عوامل موثر بر مشارکت در حفاظت از محیط زیست. مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار، 1()، 0-0.
عوض پور، لیلا، قربانی، مهدی، و عرفانزاده، رضا. (1396). تحلیل موقعیت کنشگران و سرمایه اجتماعی ذینفعان در راستای مدیریت مشارکتی سیستم های اجتماعی- اکولوژیک (منطقه مورد مطالعه: روستای حق الخواجه, شهرستان میامی, استان سمنان). مرتع و آبخیزداری (منابع طبیعی ایران)، 70(2).
فتاحی، ناصر، ابراهیمی جمنانی، لیلا، بزرگمهر، کیا، و حق زاد، آمنه. (1399). عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان و گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد). جغرافیایی فضای گردشگری، 9(35 )، 47-67.
قائمی‌، آلاله‌. همکاران(۱۳۹۵). تدوین الگوی آموزش محیط زیست جهت تقویت حکمرانی پایدار منابع آب کشور با ‌تأکید بر مشارکت‌های مردمی. مطالعات توسعه اجتماعی -فرهنگی. ۵ (۲) :۱۳۳-۱۵۷
مجیدی، محمدرضا. و سبزی، یونس. (1400) «جایگاه حلقه‌های میانی در حکمرانی تشکیلاتی و نقش آن در تمدن سازی، با نگاهی به مقوله تحزب»، دو فصلنامه علمی مطالعات بنایدین تمدن نوین اسلامی، د 5، ش 1، ص29-52
ملکی، سعید، و سروستان، رسول. (1395). ارزیابی مشارکت شهروندان در خدمات و محیط زیست نواحی شهری باغملک. مطالعات مدیریت شهری، 8(25)، 25-38.
نصری، مائده، قربانی، مهدی، جعفری، محمد، آذرنیوند، حسین، و رفیعی، حامد. (1399). تبیین ارزش آموزش و آگاهی جامعه ی محلی در راستای تقویت حفاظت مشارکتی مراتع (منطقه ی مورد مطالعه: شهرستان ملارد). مرتع و آبخیزداری (منابع طبیعی ایران)، 73(4 ).
ویسی، هادی، و مجدالدین، اکبر. (1389). بررسی سازوکارها و زمینه های مشارکت عمومی در حفاظت از محیط زیست. محیط زیست طبیعی (منابع طبیعی ایران)، 63(1)، 93-106.
 
Awadpour, Leila, Ghorbani, Mehdi, and Erfanzadeh, Reza. (2016). Analysis of the position of actors and social capital of beneficiaries in the direction of cooperative management of social-ecological systems (study area: Haq Al-Khaja village, Miami city, Semnan province). Pasture and Watershed (Natural Resources of Iran), 70(2). (in Persian)
Bahrami, Mehdi. (1400). The middle links of the operational model of Islamic state building. Specialized Scientific Quarterly of Research Culture, (14 No. 48- Winter 1400), 189-241 (in Persian)
Barzegar, Maryam, Ghorbani, Mehdi, Hassanzadeh, Alireza, and Hosseini Gezir, Abdulvahid. (2017). Analysis of indigenous knowledge and local adaptive initiatives in water resources management (study area: Gezir Plain). Anthropological Researches of Iran (Social Sciences Journal), 8(2) (in Persian)
Fatahi, Nasser, Ebrahimi Jamnani, Leila, Bozorgmehr, Kia, and Haqzad, Amina. (2019). Factors affecting the participation of citizens and tourists in order to protect the environment (case study: Mahmoud Abad city). Geography of Tourism Space, 9(35), 47-67. (in Persian)
Ghaemi, Alala. colleagues (2015). Development of environmental education model to strengthen the sustainable governance of the country's water resources with emphasis on people's participation. Social-cultural development studies. 5 (2): 157-133 (in Persian)
Hosseini Khamenei, Seyed Ali (2018), statements in a group meeting of students, https://farsi.khamenei.ir (in Persian)
Ismailpour, Tawheed. et al., (1402) "Income report on popular governance" Majlis Research Center, serial number 18956, p. 7. (in Persian)
Jam, Farhad, and Blake, Janet. (2016). Global environmental governance system: challenges and solutions. Environmental Science, 15(1), 141-156. (in Persian)
Kinjin secretion; and Modares Mosli, S. (1402). New governance; Exploring the identity and function of middle circles (Volume 1). Qom: Bagheral Uloom Research Institute (in Persian)
Kinjin secretion; and Modares Mosli, S. (1402). New governance; Exploring the identity and function of middle circles (Volume II). Qom: Bagheral Uloom Research Institute (in Persian)
Majidi, Mohammad Reza. and Sabzi, Yunus. (1400) "The position of middle circles in organizational governance and its role in civilization building, with a look at the category of partisanship", two scientific quarterly studies on the foundations of modern Islamic civilization, D 5, No. 1, pp. 29-52 (in Persian)
Maleki, Saeed, and Sarostan, Rasul. (2015). Evaluation of citizens' participation in the services and environment of Baghmolek urban areas. Urban Management Studies, 8(25), 25-38. (in Persian)
Nasri, Maeda, Ghorbani, Mahdi, Jafari, Mohammad, Azarnivand, Hossein, and Rafiei, Hamed. (2019). Explaining the value of education and awareness of the local community in order to strengthen the cooperative protection of pastures (study area: Mallard city). Pasture and Watershed (Natural Resources of Iran), 73(4). (in Persian)
Rabiei, Sina, Siavoshi, Mehdi (1401). The conceptual formulation of middle circles based on the experience of the Islamic Republic of Iran. Islamic Revolution and Holy Defense Studies 8(4):178-133 (in Persian)
Sawari, Muslim, Sheikhi, Hamed, and Almasieh, Kamran. (2018). The role of educational channels in improving the participation of villagers in environmental protection projects (case study: Diwandre city). Environmental education and sustainable development, 7(3), 9-22. (in Persian)
Shahid Beheshti Governance School website, (1402), definition and concepts of governance "https://governanceschool.ir" (in Persian)
Shahnouri, Masoumeh, Mohammadi Shalmani, Mahshid, and Pirvi, Shiva. (2017). Investigating factors affecting participation in environmental protection. Environmental management and sustainable development, 1(), 0-0. (in Persian)
Soleimani, Elaha. and Chiraghi, Mitra. (1401) Income report on good governance in the environment sector" Majlis Research Center, serial number 18313, pp. 1-2 (in Persian)
Tolai, Simin, Soleimani, Mohammad, Jahani Daulatabad, Rahman, and Jahani Daulatabad, Ismail. (2016). The role of local community participation in the sustainable tourism industry (case study: Sareen). Human Geography Research (Geographic Research), 49(1), 95-113 (in Persian)
Veisi, Hadi, and Majaduddin, Akbar. (1389). Investigating the mechanisms and fields of public participation in environmental protection. Natural Environment (Natural Resources of Iran), 63(1), 93-106. (in Persian)