پتانسیل سنجی استقرار شهرهای ساحلی از دیدگاه برنامه‌ریزی فضایی ( مورد مطالعه: سواحل مکران)

زیاری, کرامت اله; قاضی, اسلام; آریان کیا, مصطفی

doi:10.22059/jtcp.2024.374373.670445

پتانسیل سنجی استقرار شهرهای ساحلی از دیدگاه برنامه‌ریزی فضایی ( مورد مطالعه: سواحل مکران)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد و عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران،ایران

² گروه جغرافیای انسانی و برنامه ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³ گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jtcp.2024.374373.670445

چکیده

سواحل مکران در جنوب ایران یکی از مناطق ساحلی استراتژیک در منطقه جنوب غرب آسیا است که نه‌تنها برای ایران، بلکه برای کشورهای همسایه حتی کشورهای قدرتمند نظیر چین، روسیه و کشورهای اروپایی دارای اهمیت فراوان است. اما متأسفانه توجه ویژه‌ای به مسئله آمایش سرزمین و توسعه پایدار در این منطقه نشده است. بنابراین، هدف ازاین پژوهش، بررسی و پتانسیل سنجی استقرار شهرهای ساحلی در سواحل مکران از دیدگاه برنامه‌ریزی فضایی است. جهت یافتن پاسخ سوال پژوهش از 10 شاخص شامل: دما، فاصله از راه‌ها، میزان بارش، فاصله از گسل، نزدیکی به سکونتگاهای انسانی، ارتفاع، فاصله از پهنه خطر سیلاب، کاربری اراضی، شیب و نزدیکی به ساحل جهت پهنه‌بندی و استقرار شهرها از منظر برنامه‌ریزی فضایی استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش AHP و Weighted Overlay در نرم‌افزارهای Arc Gis و Choice Expert انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بطور کلی غرب محدوده مطالعه شده نسبت به شرق آن، جهت ایجاد و توسعه شهرهای ساحلی، از پایداری و پتانسیل بیشتری برخوردار است. و دارای پایداری نسبتاً خوب و کاملاً خوب می‌باشد. و با توجه به تراکم پیشنهادی 2000 تا 4000 نفر در هر کیلومتر مربع برای مناطق ساحلی جنوب ایران که دارای اقلیم گرم و مرطوب می‌باشد، یک منطقه مطلوب با وسعت 2079 کیلومتر مربع می‌تواند ظرفیت گنجایش جمعیتی بالای 4158000 نفر را داشته باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند به توسعه پایدار سواحل مکران، استقرار بهینه شهرها و همچنین به دولت‌های محلی جهت پیشرفت به سمت توسعه پایدار در شهرهای ساحلی- بندری کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات