زون‌بندی پارک ملی گلستان با استفاده از روش‌های ‏تصمیم‌گیری چندمعیاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشگاه تهران، دانشکدة منابع طبیعی، کرج، ایران

2 گروه محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکدة منابع طبیعی و محیط زیست، تهران، ایران

3 گروه محیط زیست، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکدة جغرافیا و علوم محیطی، سبزوار، ایران

10.22059/jtcp.2024.380565.670464

چکیده

در مطالعة حاضر، با هدف شناسایی ‏پهنه‌هایی با بیشترین حساسیت اکولوژیک و اولویت بالا در حفاظت، به زون‌بندی پارک ملی گلستان با استفاده از شاخص‌های ‏مکانی و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در قالب روابطی خطی اقدام شد.‏ مطابق نتایج، این منطقه بر اساس نوع استفاده و اهداف مدیریتی دارای 6 زون اصلی از جمله زون 1، 2، 3، 4، 7، و 8 است. همچنین زون 9 به عنوان اندوختگاه زیست‌کره برای این پارک ملی ‏در نظر گرفته شد. نتایج وزن‌دهی نشان داد در زون 1 ‏شاخص‌های ‏‏«دست‌نخوردگی زیستگاه» و «منحصربه‌فرد بودن ‏زیستگاه»، در زون 2 «معرف بودن ‏زیستگاه» و «‏حضور یا وابستگی گونه‌های حفاظتی» و «اهمیت زیستگاه»، در زون‌های 3 و 4 «‏منابع تفرجگاهی»، و در زون 7 «امکانات و زیرساخت‌ها» دارای بالاترین اولویت هستند. مطابق نتایج زون‌بندی، بیشترین وسعت به زون 1 (29%) و کمترین وسعت به زون 7 (1%) اختصاص یافته است. نتایج این مطالعه نشان داد پارک‌های ملی و مناطق تحت حفاظت را می‌توان بر پایة سه زون پهنه‌بندی کرد. در این منطقه زون امن (زون‌های 1 و 2) 55 درصد، زون توسعة غیرفیزیکی (3 و 8) 41 درصد، و زون توسعة فیزیکی (4 و 7) 4 درصد از وسعت پارک را شامل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اردکانی، طاهره، دانه کار، افشین؛ کرمی، محمود؛ عقیقی، حسین؛ رفیعی، غلامرضا؛ و عرفانی، ملیحه (1390). زون‌بندی خلیج چابهار با استفاده از مدل ‏تصمیم‌گیری چندمتغیره جهت کاربری تفرج متمرکز، ‏جغرافیا و آمایش سرزمین، 1(1)، 20-1.
اسدالهی، زهرا؛ دانه کار، افشین؛ و اسدالهی ذکریا (1391). زون بندی حفاظتی تالاب چغاخور از طریق ارزیابی ‏چند معیاره مکانی (‏SMCE‏)، ‏پژوهشی اکوبیولوژی تالاب، 14(13)، 35-47.
اسراری، الهام؛ و مسعودی، مسعود (1395). پهنه بندی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم و گردشگری استان فارس. انسان و محیط ‏زیست، 14(3)، 1-11.‏
برهانی، محمد؛ دانه‌کار، افشین و معین‌الدینی، مظاهر (1401). ظرفیت‌سنجی اقلیمی ناحیة ساحلی استان سیستان و بلوچستان برای توسعة مزارع بادی. محیط زیست طبیعی، 57 (ویژه‌نامه)، 149 ـ 166.
پارساجو، شهناز؛ و ناصحی، فاطمه (1397). نقش‏‎ ‎توسعه‎ ‎پایدار‎ ‎توریسم‎ ‎در‎ ‎مناطق‎ ‎حفاظت‎ ‎شده (مطالعه‎ ‎موردی: منطقه‎ ‎سبلان‎ ‎در استان‎ ‎‎اردبیل). ‏‎ ‎علوم‎ ‎جغرافیایی،‎ ‎‏14(29)، 30-18.‏
تیموری، مهدی (1402). سیمای طبیعی پارک ملی گلستان. نقش مانا، 1 ـ 159.
جلیلیان، نگار؛ کروبی، مهدی؛ و قادری، اسماعیل (1398). امکان سنجی توسعه گردشگری رویداد (با تاکید بر رویدادهای فرهنگی) و تاثیر آن بر ‏تعدیل فصلی بودن مقصدهای گردشگری (مطالعه موردی: شهر همدان). مطالعات مدیریت گردشگری، 14(45)، 56-35.‏
جمعه پور، محمود؛ و یعقوبی فاز، صدیقه (1397). مکانیابی‏‎ ‎تفرجگاه‌های‎ ‎گردشگری‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎حفاظت‎ ‎شده‎ ‎البرز‎ ‎مرکزی با‎ ‎رویکرد‎ ‎توسعه‎ ‎‎پایدار.‎ ‎مطالعات‎ ‎مدیریت‎ ‎گردشگری،‎ ‎‏13(42)، 19-1.‏
جوزی، سیدعلی؛ و مرادی مجد، نسرین (1390). ارزیابی‎ ‎توان‎ ‎اکولوژیکی‎ ‎منطقه‎ ‎بوالحسن‎ ‎دزفول‎ ‎به‎ ‎منظور‎ ‎استقرار‎ ‎کاربری گردشگری‎ ‎به‎ ‎روش ‏‏SMITH‏. محیط‏‎ ‎زیست‎ ‎و‎ ‎توسعه، 2(3)، 14-7.‏‎  ‎‏ ‏
حسینی توسل، مرتضی؛ کهندل، اصغر؛ مرتضایی فریز هندی، قاسم؛ و ارجمندراد، مهدی (1389). تعیین سایت طبیعت گردی در مرتع با استفاده از‎ ‎GIS ‎‏ و تلفیق بهینه معیارها. کاربرد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی، 1(2)، 96-85.
دانه‌کار، افشین و حدادی‌نیا، سمیه (1388). وزن‌دهی و رتبه‌بندی معیارهای طبیعت‌گردی برای برنامه‌ریزی در اکوسیستم‌های بیابانی و ‏نیمه‌بیابانی با روش دلفی. مدیریت و توسعة منابع طبیعی‌ (جهاد دانشگاهی واحد تهران)، 2(2)، 21 ـ 23.
دانه‌کار، افشین؛ شریفی، نغمه و رباطی، مریم (1397). تحلیل بر ناحیه‌بندی مناطق تحت حفاظت ایران. مطالعات محیط زیست، منابع طبیعی، و توسعة پایدار، 2(6)، 15 ـ 36.
دانه‌کار، افشین؛ و مجنونیان، هنریک (1383). معیارهای پیشنهادی برای ارزیابی مناطق ساحلی- دریایی به منظور تعیین مناطق تحت ‏حفاظت ‏ساحلی دریایی ایران. مطالعه موردی: ارزیابی مناطق تحت حفاظت سواحل خزر. محیط شناسی، 35، 9-32.‏
دهدار در گاهی، محمد؛ کرمی، محمود؛ و خراسانی، نعمت‌الله (1386). زون‏‎ ‎بندی منطقه‎ ‎شکار‎ ‎ممنوع‎ ‎درفک با ‏استفاده از‎GIS ‎‏. ‏محیط شناسی، 33 (43)، 60-51.‏ ‏
سازمان حفاظت محیط زیست (1402). گزارش سالانه (دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق)، 1 ـ 150.
سالمی، مهدی؛ جوزی، سیدعلی؛ ملماسی، سعید؛ و رضایان، سحر (1398). ارزیابی ظرفیت برد توسعه گردشگری طبیعت (مطالعه موردی: منطقه ‏حفاظت ‏شده کرخه ‏جنوبی). جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، ۹ (۳۴)، 63-53.‏
سبحانی، پروانه (1394). ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه شکار ممنوع الوند استان همدان جهت ارتقاء به سطوح حفاظتی بالاتر با ‏استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته منابع- طبیعی محیط زیست، ارزیابی و آمایش ‏سرزمین. دانشکده محیط زیست، 1-150.
سبحانی، پروانه (1400). ارزیابی میزان پایداری اکوگردشگری در مناطق تحت حفاظت استان تهران (مطالعه موردی: پارک ملی لار، ‏منطقه حفاظت شده جاجرود، اثر طبیعی ملی تنگه واشی و پناهگاه حیات وحش کاوده). پایان نامه دکتری رشته مهندسی ‏محیط زیست، گروه ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست. دانشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، 1-180.
سبحانی، پروانه و اسماعیل‌زاده، حسن (1400). ارزیابی و تحلیل روند تغییرات کاربری اراضی در مناطق تحت حفاظت (مطالعة موردی: پارک ملی لار). سنجش از دور و GIS ایران، 13(2)، 76 ـ 92.
سبحانی، پروانه؛ اسماعیل‌زاده، حسن و برق‌جلوه، شهین‌دخت (1402). بررسی تأثیرات منفی فعالیت‌های طبیعت‌گردی بر مناطق تحت حفاظت و ارائة راهبردهای بهینه (مطالعة مناطق تحت حفاظت استان تهران). محیط زیست طبیعی، 76(ویژه‌نامه)، 129 ـ 146.
سبحانی، پروانه؛ گشتاسب، حمید؛ نظامی، باقر و جهانی، علی (1396). ارزیابی توان اکولوژیک در مناطق شکار ممنوع برای ارتقا به سطوح حفاظتی بالاتر با استفاده از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعة موردی: منطقة شکار ممنوع الوند). پژوهش‌های محیط زیست، 8(16)، 29 ـ 42.
سبحانی، پروانه؛ گشتاسب، حمید؛ نظامی، باقر و جهانی، علی (1397). ارزیابی قابلیت ارتقای سطح حفاظتی مناطق شکار ممنوع (مطالعة موردی: منطقة شکار ممنوع الوند همدان). علوم و تکنولوژی محیط زیست، 20(3)، 145 ـ 157.
شریفی، نغمه (1387). معرفی معیارها و شاخص‌های حفاظت از گونه و زیستگاه در ایران و جهان، سمینار کارشناسی‌ارشد رشته ‏محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 1-135.
شریفی، نغمه (1400). تدوین مدل جامع به منظور پهنه‌بندی مناطق تحت حفاظت مبتنی بر روش‌‏های تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعة نمونه: منطقة حفاظت‌شدة حرا)‏. رسالة دکترای رشتة علوم محیط زیست. دانشکدة منابع طبیعی و محیط زیست. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات.
شریفی، نغمه؛ دانه‌کار، افشین؛ رباطی، مریم؛ خراسانی، نعمت‌الله و رجایی، طاهر (1400). تدوین مدل جهت زون‌بندی مناطق تحت حفاظت مبتنی بر تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیارة آنتروپی شانون (مطالعة موردی: منطقة حفاظت‌شدة حرا). علوم و تکنولوژی محیط زیست. انتشار آنلاین از 16 فروردین 1400.
عرفانی، ملیحه؛ اردکانی، طاهره؛ صادقی، آسیه؛ و پهلوانروی، احمد (1390). مکان‌یابی‏‎‎ ‎برای‎ ‎تفرج‎ ‎متمرکز‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎چاه‎ ‎نیمه (شهرستان‎ ‎زابل) با‎ ‎‎استفاده‎ ‎از‎ ‎سیستم‎ ‎تصمیم‎ ‎گیری‎ ‎چند‎ ‎متغیره. پژوهش ‎های‎ ‎محیط‎ ‎زیست، 2 (4)، 50-41.‏
فراشی، آزیتا؛ و شریعتی، میترا (1392). زون بندی‏‎ ‎حفاظتی‎ ‎پارک‎ ‎ملی‎ ‎کلاه‎ ‎قاضی‎ ‎با‎ ‎رویکرد‎ ‎ارزیابی‎ ‎چند‎ ‎معیاره. ‎محیط‎ ‎‎زیست 57، 84-75.‏
فکری زاد، نازنین؛ و وثوقی، لیلا (1396). اولویت بندی پهنه های مناسب توسعه اکوتوریسم در شهرستان تالش با ‏GIS‏ و ‏AHP‏. برنامه ‏ریزی فضایی (جغرافیا)، 6 (4)، 124-101.‏
قربان‌پور، سجاد؛ رجایی، فاطمه و اعظمی، جابر (1402). زون‌بندی منطقة حفاظت‌شده انگوران با رویکرد ارزیابی چندمعیاره و سنجه‌های سیمای سرزمین. محیط زیست طبیعی، 76 (ویژه‌نامه)، 15 ـ 28.
کیانی، شهلا؛ دهزاد، بهزاد؛ و رجب زاده، ابراهیم (1390). مدیریت اکوتوریسم در تالاب میانگران با ‏تعیین ارزش حفاظتی تالاب با استفاده از ‏رویکرد مناطق 6 گانه ‏IUCN، تالاب، 2 (7)، 70-65.‏
لقایی، حسنعلی؛ منوری، مسعود؛ و رئیسی، بشیر (1388). برنامه ریزی و زون بندی ذخیره گاه زیستکره حرا براساس معیارهای بین المللی با ‏تأکید ‏بر جزیره قشم (با استفاده از ‏GIS‏)، انسان و محیط زیست، ۷ (۱)، 39-30.‏
مجنونیان، هنریک؛ زهزاد، بهرام؛ کیابی، بهرام؛ فرهنگ‌دره‌شوری، بیژن و گشتاسب‌میگونی، حمید (1378). شناسنامة پارک ملی گلستان. سازمان حفاظت محیط زیست، 1 ـ 130.
مجنونیان، هنریک و مخدوم، مجید ‏‏(1381). دستورالعمل تهیة طرح مدیریت مناطق تحت حفاظت. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ‏‏(دفتر امور فنی و تدوین معیارها) و ‏سازمان حفاظت محیط زیست (دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق). انتشارات سازمان مدیریت ‏و برنامه‌ریزی کشور (ش 81/00/81).
مجنونیان، هنریک (1379). مناطق حفاظت شده ایران. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست کشور، 93-177.
مخدوم‎ ‎مجید (1394). شالوده‎ ‎آمایش‎ ‎سرزمین،‎ ‎انتشارات‎ ‎دانشگاه‎ ‎تهران، 1-304.
مخدوم،‎ ‎مجید (1390). دستورالعمل‏‎ ‎تهیه‎ ‎و‎ ‎تدوین‎ ‎طرح‎ ‎پارکداری‎ ‎و‎ ‎طراحی‎ ‎مهندسی‎ ‎پارک‎ ‎های‎ ‎ملی،‎ ‎پارک های‎ ‎جنگلی‎ ‎و‎ ‎پارک‎ ‎طبیعت، انتشارات‎ ‎مرکز‎ ‎نشر‎ ‎دانشگاهی، 1-128.
مراد پناه، منیره، و مرادپناه، هاجر (1396). زون بندی منطقه حفاظت شده ملوسان با استفاده از ‏GIS‏. علوم و تکنولوژی محیط ‏زیست، ‏‏۱۹ (۴)، 474-463.‏
معیری، محسن (1394). مقایسه نرم افزارهای‏‎ GIS ‎و‎ Marxan ‎در زون بندی منطقه حفاظت شده ملوسان. پایان نامه کارشناسی ‏ارشد ‏محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گیلان، 1-130.
میرزاپور، کاظم؛ حکیم پور، فرشاد؛ نادی، سعید؛ و ناصری، فرزین (1392). تعیین مکان بهینه پارک و فضای سبز شهری با استفاده از سیستم ‏پشتیبان تصمیم گیری مکانی تحت وب. بیشتمین همایش ملی ژئوماتیک اردیبهشت ماه.‏
ADB. Asian Development Bank. (2014). Regional state of the Coral Triangle marine resources: Their ‎‎status, economies, and management of the Coral Triangle, Retrieved from: http:// ‎‎www.adb.org/sites/default/files/publication/42393/regional-statecoral-triangle.‎
Ajayi, S. S. S. (2019). Principles for the management of protected areas. Wildlife Conservation in Africa, 85-93.
Akbarian-Ronizi, S. R., Mokarram, M., & Negahban, S. (2020). Utilizing multi-criteria decision to ‎determine the best location for the ecotourism in the east and central of Fars province, Iran. ‎Land Use Policy, 99, 105095‎‏.‏
Ardakani, T., Danehkar, A., Karami, M., Aghighi, H., Rafiei, G. R., & Erfani, M. (2011). Chabahar Golf Zoning Using Multiple Criteria Decisionfor Central Recreation. Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 1(1), 1-20. ‎(in Persian)‎
Asadolahi, Z., Danehkar, A., & Asadolahi, Z (2016). Conservation zoning of Choghakhor wetland through spatial multi-criteria evaluation (SMCE). Wetland Ecobiology Research, 14(13), 35-47. ‎(in Persian)‎
Asrari, E., & Masoudi, M. (2016). Zoning of the apt area for tourism and ecotourism development in Fars Province. Human & Environment, 14(3), 1-11.
Bali, A., Monavari, S. M., Riazi, B., Khorasani, N., & Kheirkhah-Zarkesh, M. ‎‎(2015). Aspatial decision ‎‎support system for ecotourism development in ‎Caspianhyrcanian mixed forests ecoregion. Bol. ‎‎Ciênc. Geod, 21 (2), 340–‎‎353.‎
Blancas, F. J., Lozano-Oyola, M., Gonzalez, M., Guerrero, F. M., & Caballero, R. (2011). How to use ‎sustainability indicators for tourism planning: the case of rural tourism in Andalusia (Spain). Sci. ‎Total Environ, 412-413, 28-45.‎
Borhani, M., Danehkar, A., & Moeinaddini, M. (2022). Climatic ‎capacity assessment of the coastal area of Sistan and Baluchistan ‎province for the development of wind farms. Natural environment, ‎‎57 (special letter), 149-166. (in Persian)‎‎
Bunruamkaew, K., & Murayama, Y. (2012). Site suitability evaluation for ‎ecotourism using GIS & AHP: ‎a case study of Surat Thani Province, ‎Thailand. Procedia Soc. Behav. Sci, 21, 269–278.‎
Canteiroa, M., Córdova-Tapiab., F., & Brazeiroc., A. (2018). Tourism impact ‎assessment: A tool to ‎evaluate the environmental impacts of touristic ‎activities in Natural PAs. Tourism Management ‎Perspectives, ‎ 28, 220–227.‎
Chávez-Cortés, M., & Maya, J. A. A. (2010). Identifying and structuring values to guide the choice of ‎sustainability indicators for tourism development. Sustainability, 2 (9), 3074-3099‎.
Danehkar, A., & Majnonian, H. (2004). Criterion recommendation for assessment of coastal-marine areas for determination of coastal and marine protected areas in iran. Environment, 35, 9-32. ‎(in Persian)‎
Danekar, A. & Haddaniya, S. (2009). Weighting and ranking of nature tourism criteria for planning in desert and semi-desert ecosystems with Delphi method. Journal of Management and Development of Natural Resources. Tehran Branch Academic Jihad, 2(2), 21-23. (in Persian)‎‎
Dehdar, D. M., Karami, M., & Khorasani, N. (2007). Zoning of Dorfak non-hunting area using GIS. Ecology, 33 (43), 51-60. ‎(in Persian)‎
Department of the Environment of Iran (2023). Annual report. Office of habitats and regional affairs. ‎(in Persian)‎
Erdi, M. A., Fataei, E., Ramezani, M. E., & Nakhjavani, H. R. (2017). Spatial-Systematic Analysis Approach for Conservation Purposes. Journal of Wildlife and Biodiversity, 1(1), 37-46.
Erfani, M., Ardakani, T., Sadeghi, A., & Pahlavanroi, A. (2011). Locating for recreation centered in Chah Nimeh area (Zabul city) using a decision-making system Several variables. Environmental Research, 2 (4), 41-50. ‎(in Persian)‎
Farashi, A., & Shariati, M. (2013). Protective Zoning of Kolah Ghazi National Park with a multi-criteria evaluation approach. Environmental Science and Bioengineering, 57, 75-82. ‎(in Persian)‎
Fekrizad, N., & Vossoughi, L. (2017). Prioritization of Appropriate Areas for Developing Ecotourism in Talesh County, Using GIS & AHP. Spatial Planning, 6(4), 101-124. ‎(in Persian)‎
Forman, R. T. (1995). Land Mosaics: The Ecology of Landscapes and Regions. Cambridge: ‎Cambridge University Press.‎
Ghorbanpoor, S., Rajaei, F., & Azami, J. (2024). Zoning of Angoran protected area with the approach of Multi-Criteria Evaluation and Landscape metrics. Journal of Natural Environment, 76(Special Issue Protected Areas), 15-28. ‎(in Persian)‎
Gigovi´c, L., Pamuˇcar, D., Luki´c, D., & Markovi´c, S. (2016). GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA model ‎for the evaluation of the sites for ecotourism development: a case study of Dunavski kljuˇc” ‎region, Serbia. Land Use Policy, 58, 348–365‎‏.‏
Grantham, H.S., Agostini, V. N., Wilson, J., Mangubhai, S., Rotinsulu, C., Hidayat, N., Muljadi, M., ‎Mongdong, M., Darmawan, A., Rumetna, L., Erdmann, M. V., & Possingham, H. P. (2013). A ‎comparison of zoning analyses to inform the planning of a marine protected area network in ‎Raja Ampat, Indonesia. Marine Policy, 38, 184–194.‎
Hasti, F., Rouhi, H., Khodakarami, L., & Mahiny, A. S. (2016). Zoning the protected area of ‎Shahoo/Kosalan using RS and GIS. IOSR Journal of Environmental Science, To xicology and ‎Food Technology (IOSR-JESTFT, 10 (8), 74-81.‎
He, X. & Wei, H. (2023). Biodiversity conservation and ecological value of protected areas: A review of current situation and future prospects. Frontiers in Ecology and Evolution, 11, 1261265.
Hoffmann, S. (2022). Challenges and opportunities of area-based conservation in reaching biodiversity and sustainability goals. Biodiversity and Conservation, 31(2), 325-352.
Hosseiny, T. M., Kohandel, A., Mortezaie, F. G., & Arjmandrad, M. (2011). Determination of ecotourism sites in rangelands using GIS and optimal combination of measures. Application of remote sensing and geographic information system in planning, 1(2), 96-85. ‎(in Persian)‎
IUCN. (2004). Guidelines for Protected Area Management Categories. IUCN, Gland and Cambridge.‎
IUCN/WCPA. (1999). Guidelines for Marine Protected Areas. Editid & Coordinated by Graeme ‎Kelleher, Chris Bleakley and Sue Wells. Great Barrier Reef Marine Park Authority, The World ‎Bank, and IUCN. 4.‎
Jalilian, N., Kaaroubi, M., & Ghaderi, E. (2019). Feasibility Study of Cultural Event Tourism Development and Its impact on Seasonal Demand Adjustment of tourist destinations Case study: Hamadan City. Tourism Management Studies, 14(45), 35-56. ‎(in Persian)‎
Jeong, J. S., García-Moruno, L., Hernández-Blanco, J., & Jaraíz-Cabanillas, ‎F. (2014). An operational ‎method to supporting siting decisions ‎for sustainable rural second home planning in ecotourism ‎sites. Land Use ‎Policy, 41, 550–560.‎
Jia, R., Gao, J., & Gao, F. (2022). Robust ocean zoning for conservation, fishery and marine renewable energy with co-location strategy. Applied Energy, 328, 120166.
Jomepour, M., & Yaghoobifaz, S. (2018). The location of tourist resorts in the Central Alborz protected area with a sustainable development approach. Tourism Management Studies, 13(42), 1-19. ‎(in Persian)‎
Jouzi, S. A., & Moradi, M. N. (2010). Assessment of ecological potential of Bolhasan-e-Dezful Area for tourism by using MCDM. Environment and Development, 2(3), 7-14. ‎(in Persian)‎
Kapourchal, S. A., Dargahi, D. M., & Karimzadegan, H. (2014). Zoning Coastal Marine Boujagh ‎National Park and Sustainable Management by Geographic Information System. Indian Journal ‎of Science and Technology, 7 (12), 1933–1938‎.
Karami, O. (2010). Land use planning using AHP analysis method in forestry, afforestation and ‎ecotourism (Case study: Babylon River ‎watershed). M.Sc. thesis. Department of Agriculture and ‎Natural Recourses, Mazandaran University.‎
Kheikhah-Zarkesh, M., Almasi, N., & Taghizadeh, F. (2011). Ecotourism land ‎capability evaluation ‎using spatial multi-criteria evaluation. Res. J. Appl. ‎Sci. Eng. Technol, 3 (7), 693–700.‎
Kiani, Sh., Dehzad, B., & Rajabzadeh, A. (2011). Ecotourism management in Miangaran Wetland by determining the conservation value of the wetland using the IUCN 6 zones approach. Wetland, 2 (7), 65-70. ‎(in Persian)‎
Ko, T. G. (2005). Development of a Tourism Sustainability Assessment Procedure: A conceptual ‎approach. Journal of Tourism Management, 26, 431–445.‎
Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
Lee, H., Yu-Hsin., L., & Kune-Muh, T. (2009). Selection of Technology Acquisition Mode Using the ‎Analytic Network Process. Mathematical and Computer Modeling, 49, 1274-1282.‎
Lee, W. H. & Abdullah, S. A. (2024). Using sustainability pillar indicators to evaluate the management effectiveness of three protected areas in the state of Selangor, Peninsular Malaysia. Journal for Nature Conservation, 80, 126652.
Leghaei, H. A., Manavari, M., & Raiesi, B. (2009). Planning and zoning of Mangrove Biosphere Reserve based on international criteria with emphasis on Qeshm Island (using GIS), Man and Environment, 7 (1), 30-39. ‎(in Persian)‎
Mahdavi, A., & Niknejad, M. (2014). Site suitability evaluation for ecotourism ‎using MCDM methods ‎and GIS: Case study- Lorestan province, Iran. J. ‎Biol. Environ.Sci, 4 (6), 425-437.‎
Majnonian, H. (2000). Protected areas of Iran. Publications of the Environmental Protection Organization of the country, 93-177. ‎(in Persian)‎
Majnonian, H., Zehzad, B., Kiabi, B., Farhang Dareh Shouri, B., & Ghoshtasb Meigoni, H. (1378). Birth certificate of Golestan National Park. Department of the Environment, 1-130. ‎(in Persian)‎
Makhdom m. (2015). Basis of spatial planning land. Tehran University Publications, 1-304. ‎(in Persian)‎
Makhdom, M. (2011). Instructions for preparing and writing the park plan and engineering design of national parks, forest parks and parks Nature, University Publishing Center Publications, 1-128. ‎(in Persian)‎
Maksin, M., Ristić, V., Nenković-Riznić, M., & Mićić, S. (2018). The role of zoning in the strategic ‎‎planning of protected areas: lessons learnt from EU countries and Serbia. EUROPEAN ‎‎PLANNING STUDIES, 26 (4), 838–872. ‎
Mirzapour, K., Hakimpour, F., Nadi, S., and Naseri, F. (2012). Determining the optimal location of the park and urban green space using a web-based location decision support system. The 10th National Geomatic Conference in May. ‎(in Persian)‎
Moaeiri, M. (2015). Comparison of GIS and Marxan software in the zoning of Melosan protected area. Master's thesis on environment, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gilan University, 1-130. ‎(in Persian)‎
Moradpanah, M., & Moradpanah, H. (2017). Zoning of Maloosan protected area using GIS. Journal of Environmental Science and Technology, 19(4), 464-474.
Nino, K., Mamo, Y., Mengesha, G., & Kibret, K. S. (2017). GIS based ecotourism potential assessment ‎in Munessa Shashemene Concession Forest and its surrounding area, Ethiopia. Applied ‎Geography, 82, 48-58.‎
Parsajo, Sh., and Nasehi, F. (2018). The role of sustainable development of tourism in protected areas (case study: Sablan region in Ardabil province). Geographical Sciences, 14(29), 18-30. ‎(in Persian)‎
Sahani, N. (2021). Application of analytical hierarchy process and GIS for ecotourism potentiality ‎mapping in Kullu District, Himachal Pradesh, India. Environ. Dev‏.‏‎ Sustain, 1–25.‎
Salemi, M., Jozi, S. A., Malmasi, S., & Rezaian, S. (2019). Evaluation of carrying capacity in ecotourism development (Case study: Southern Karkheh protected area). Geography (Regional Planning), 9(34), 53-63. ‎(in Persian)‎
Schianetz, K., & Kavanagh, L. (2008). Sustainability indicators for tourism destinations: a complex ‎adaptive systems approach using systemic indicator systems. Sustainable Tourism, 16 (6), ‎‎601–628.‎
Sepehr, M., Fatemi, S. M. R. Danehkar, A., & Mashinchian Moradi, A. (2017). Application of Delphi Method in Site Selection of Desalination Plants. Global Journal of Environmental Science Management, 3(1), 89-102.
Sharifi, N. (2008). Introducing the criteria and indicators of species and habitat protection in Iran and the world, Master's seminar in the field of environment, Faculty of Natural Resources, Tehran University, 1-135. ‎(in Persian)‎
Sharifi, N. (2021). Developing a comprehensive model for zoning protected areas based on multi-criteria decision-making methods (case study: mangrove protected area). Doctoral dissertation in the field of environmental sciences. Faculty of Natural Resources and Environment - Islamic Azad University. Science and Research Unit, 1-150.
Sharifi, N., Danehkar, A., Robati, M., Khorasani, N. A., & Rajaee, T. (2021). Developing decision algorithm for determination of protection zones in protected areas (case study: Hara Protected Area). International Journal of Environmental Science and Technology, 18(8), 2237-2250.
Sharifi, N., Danehkar, A., Robati, M., Khorasani, N. A., & Rajaee, T. (2021). Developing decision algorithm for determination of protection zones in protected areas (case study: Hara Protected Area). International Journal of Environmental Science and Technology, 18(8), 2237-2250. ‎(in Persian)‎
Sobhani, P. & Esmaeilzadeh, H. (2021). Evaluation and Analysis of Land Use Change Trends in Protected Areas (Case Study: Lar National Park). Iranian Journal of Remote Sensing & GIS, 13(2), 75-92. ‎(in Persian)‎
Sobhani, P. (2015). Evaluation of the ecological potential of the prohibited hunting area of ​​Elvand, Hamadan province, in order to upgrade to higher protection levels using the multi-criteria decision-making method. Master's thesis, field of natural resources, environment, land evaluation and survey. Faculty of Environment, 1-150. ‎(in Persian)‎
Sobhani, P. (2021). Assessing the level of sustainability of ecotourism in the protected areas of Tehran province (case study: Lar National Park, Jajroud Protected Area, Vashi Gorge National Natural Monument and Kavdeh Wildlife Sanctuary). Doctoral thesis in the field of environmental engineering, environmental assessment and planning department. Faculty of Environmental Sciences, Shahid Beheshti University, 1-180. ‎(in Persian)‎
Sobhani, P., Esmaeilzadeh, H., & Barghjelveh, S. (2024). Negative impacts of ecotourism activities on protected areas and providing optimal strategies (Case study: Protected areas of Tehran Province). Journal of Natural Environment, 76(Special Issue Protected Areas), 129-146. ‎(in Persian)‎
Sobhani, P., Esmaeilzadeh, H., Sadeghi, S. M. M., Marcu, M. V., & Wolf, I. D. (2022). Evaluating Ecotourism Sustainability Indicators for Protected Areas in Tehran, Iran. Forests, 13, 740.
Sobhani, P., Esmaeilzadeh, H., Wolf, I. D., Marcu, M. V., Lück, M., & Sadeghi, S. M. M. (2023). Strategies to Manage Ecotourism Sustainably: Insights from a SWOT-ANP Analysis and IUCN Guidelines. Sustainability, 15(14), 11013.
Sobhani, P., Goshtasb, H., Nezami, B., & Jahani, A. (2017). Ecological capability evaluation of no-hunting areas for a higher level of protection by using Multiple Criteria Decision Making method (case study: Alvand No-Hunting Area). Environmental Researches, 8(16), 29-42. ‎(in Persian)
‎Sobhani, P., Goshtasb, H., Nezami, B., & Jahani, A. (2018). ‎Evaluation of Promoting Conservation Hunting Areas (Case Study:Hamedan Alvand No-Hunting Area). Environmental Science and Technology, 20(3), 145-157. ‎(in Persian)‎
Spiliopoulou, K., Brooks, T. M., Dimitrakopoulos, P. G., Oikonomou, A., Karavatsou, F., Stoumboudi, M. T., & Triantis, K. A. (2023). Protected areas and the ranges of threatened species: Towards the EU Biodiversity Strategy 2030. Biological Conservation, 284, 110166.
Teimuri, M. (2023). The natural landscape of Golestan National Park. The role of Mana, 1-159. ‎(in Persian)‎
Vimal, R., Navarro, L. M., Jones, Y., Wolf, F., Le Moguédec, G., & Réjou-Méchain, M. (2021). The global distribution of protected areas management strategies and their complementarity for biodiversity conservation. Biological Conservation, 256, 109014.
Visconti, P., Butchart, S. H. M., Brooks, T. M., Langhammer, P. F., Marnewick, D., Vergara, S., & Watson, J. E. M. (2019). Protected area targets post-2020. Science eaav6886.
Wang, S., Yao, W., Ma, Y., Shang, E., Zhang, S., Chen, F., & Zeng, Y. (2024). Optimizing natural boundary definition and functional zoning in protected areas: An integrated framework encompassing species, landscapes and ecosystems. Global Ecology and Conservation, 49, e02781.
Watson, J. E., Dudley, N., Segan, D. B., & Hockings, M. (2014). The performance and potential of protected areas. Nature, 515(7525), 67-73.
Wondirad, A., Tolkach, D., & King, B. (2020). Stakeholder collaboration as a major factor for ‎sustainable ecotourism development in developing countries. Tourism Manag, 78‎‏,‏‎104024‎‏.‏
Wu, J. (2000). Landscape Ecology: Pattern, Process, Scale and Hierarchy. Higher Education Press, ‎Beijing, China.‎
Yang, S., Fang, Q., Ikhumhen, H. O., Meilana, L., & Zhu, S. (2022). Marine spatial planning for transboundary issues in bays of Fujian, China: A hierarchical system. Ecological Indicators, 136, 108622.
Zhang, H. Q., Fan, D. X. F., Tse, T. S. M., & King, B. (2017). Creating a scale for assessing socially ‎sustainable tourism. Sustainable Tourism, 25 (1), 61–78.‎